Avusturya, 56 yıllık Rus gazı alımını sonlandırarak Gazprom ile olan sözleşmesini feshetti. Avrupa ülkeleri, Rus gazına bağımlılığı azaltmak için alternatif kaynaklara yönelirken, Gazprom’un ihracatı yüzde 80’den fazla düştü ve şirket ciddi mali kayıplar yaşadı.
YDH - Avusturya, 1968 yılında Sovyet gazını ilk alan ülke oldu. Ancak Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesi, 56 yıl sonra bu ilişkinin kopmasına yol açtı.
2006 yılında imzalanan sözleşme uyarınca, Avusturya 2040 yılına kadar Rus gazını alabilirdi. Ancak Avusturyalı enerji şirketi OMV, yaptığı açıklamada anlaşmanın iptal edildiğini duyurdu: "OMV, Gazprom Eksport ile olan uzun vadeli doğalgaz tedarik sözleşmesinin, sözleşmeden doğan yükümlülüklerin ciddi biçimde ihlali nedeniyle iptal edildiğini açıklamıştır. Bu iptal, derhal yürürlüğe girecektir."
Avusturya Şansölyesi Karl Nehammer da sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, "Gazprom, sözleşme şartlarını yerine getirmedi. Bu nedenle OMV, anlaşmayı derhal feshediyor," ifadelerini kullandı.
OMV, 16 Kasım’dan bu yana Gazprom’dan doğrudan gaz alımını durdurmuştu.
Şirket, 2022’de Gazprom’un Almanya’daki bir iştirakine yaptığı tedariki kesmesi nedeniyle 230 milyon avro (artı faiz ve masraflar) tutarında tahkim kararı kazanmış ve bu tutarı geri almaya çalışıyordu.
Gazprom, 2022’de Avrupa’ya ihracatı kısıtlayarak gaz ödemelerinin ruble ile yapılmasını talep etmişti. Ancak Avrupa ülkeleri, Rus gazını alternatif tedarikçilerden gelen sıvılaştırılmış doğalgaz ve boru hattı gazıyla ikame etmeyi başardı. Bu çabalar, 2022 sonunda gaz fiyatlarının savaş öncesi seviyelerin altına düşmesini sağladı.
Avusturya, Batı Sibirya gazını satın almak için 1986 yılında Sovyetler Birliği ile anlaşma yapan ilk Batı ülkesi olmuştu. Gazprom, 2018 yılında Avusturya’ya yarım yüzyılda toplam 218 milyar metreküp gaz teslim ettiğini açıklamıştı.
Fakat 2023 itibarıyla Gazprom’un Avrupa’ya ihracatı yüzde 80’den fazla düşerek 28 milyar metreküpe geriledi.
Gazprom, 2023 yılında 629 milyar ruble ile tarihinin en büyük zararını açıkladı. Üretim de 404 milyar metreküpe düşerek rekor düşük seviyeye geriledi. Analistler, Avusturya’ya gaz tedarikinin durdurulmasının Gazprom’un kârını yüzde 4 oranında azaltabileceğini öngörüyor.
Ancak OMV CEO’su Alfred Stern, şirketin Rus gazı olmadan da faaliyetlerini sürdürebileceğini, alternatif kaynaklardan oluşan bir portföy geliştirdiklerini belirtti.
Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gaz sevkiyatına ilişkin transit sözleşmesinin de 2025 başında sona ereceği düşünüldüğünde, Gazprom’un Avrupa’daki varlığı giderek daralıyor.
Şu anda yalnızca Türk Akımı üzerinden doğalgaz ihracatı yapabiliyor. Ancak bu hat da Bulgar operatörün yaptırımları nedeniyle sıkıntılar yaşamaya başladı.
