Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, ABD'nin ülkesinin nadir toprak minerallerinin yaklaşık yüzde 50'sine sahip olma teklifini reddetti.
YDH- Financial Times'ın konuyla ilgili bilgi sahibi birkaç kişiye dayandırdığı habere göre, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy, ABD'nin ülkesinin nadir toprak minerallerinin haklarının yaklaşık yüzde 50'sine sahip olma teklifini reddetti ve daha iyi bir anlaşma için pazarlık yapmaya çalışıyor.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent'in çarşamba günü Kiev'e yaptığı ziyaret sırasında Zelenskiy'e teklif ettiği anlaşma, Başkan Donald Trump'ın savaştan zarar gören ülkeye yaptığı yardım karşılığında ABD'nin Ukrayna'nın yarım trilyon dolar değerindeki kaynaklarına sahip olması gerektiğini söylemesinin ardından geldi.
ABD-Ukrayna müzakereleri hakkında bilgi sahibi dört kişiye göre Zelenskyy, Amerikan ve Avrupa güvenlik garantilerinin doğrudan maden rezervlerine ilişkin herhangi bir anlaşmaya bağlanmasını istiyor.
Zelenskiy ayrıca, AB ülkeleri de dahil olmak üzere diğer ülkelerin de gelecekte doğal kaynakların işletilmesine dahil olmasını istiyor.
Ancak belgeyi bilen bir kişiye göre, Trump tarafından önerilen ve Bessent tarafından iletilen anlaşma sadece ABD'nin geçmişteki askeri yardımları karşılığında Ukrayna kaynaklarını almasına atıfta bulunuyor ve gelecekteki benzer yardımlar için herhangi bir öneri içermiyordu.
Zelenskyy Cumartesi günü Münih'te yaptığı açıklamada “Hala konuşuyoruz” dedi. “Farklı diyaloglar gerçekleştirdim.”
Konferans sırasında gazetecilere konuşan Zelenskyy, ABD'nin anlaşmasını mevcut haliyle kabul etmenin “bugün bizim çıkarımıza olmadığını ... egemen Ukrayna'nın çıkarına olmadığını” söyledi.
Üst düzey bir Ukraynalı yetkili Financial Times'a yaptığı açıklamada Kiev'in “daha iyi bir anlaşma için müzakere etmeye çalıştığını” söyledi.
Konu hakkında bilgi sahibi beş kişiye göre, Bessent bu hafta Kiev'deki başkanlık ofisine yaptığı ziyaret sırasında Trump'ın Zelenskiy'nin Washington'a dönmeden önce imzalamasını istediği bir belge getirdi.
Zelenskyy ile anlaşmayı yaklaşık bir saat boyunca özel olarak görüşmeden önce gazetecilere konuşan Bessent, bunu Kiev ile “ekonomilerimizi daha da iç içe geçirecek” bir “ekonomik anlaşma” olarak tanımladı.
Bessent, Trump yönetiminin Rusya'nın savaşı sona erdiğinde “tüm Ukraynalılar için uzun vadeli bir güvenlik kalkanı sağlayacak” olan “ekonomik taahhüdümüzü artırarak [Kiev ile] sonuna kadar dayanacağını” söyledi.
FT'ye konuşan bir başka Ukraynalı yetkili ise “Ayrıntılara baktığımızda [ABD'nin gelecekteki güvenlik garantileriyle ilgili] hiçbir şey yoktu” dedi.
Ukrayna için kötü bir anlaşma olup olmadığı sorulduğunda, teklif hakkında bilgi sahibi olan üçüncü bir Ukraynalı yetkili bunun “bir Trump anlaşması” olduğunu söyledi. Yetkili, “Bu Trump anlaşması, zor bir anlaşma.”
Teklifi inceleyen üç kişiye göre, Ukrayna'nın temel “kaygısı”, daha geniş güvenlik garantileriyle bağlantı kurulmaması.
FT'ye göre, Ukraynalı yetkililer anlaşmanın ülkelerinin uzun vadeli güvenliğine nasıl katkıda bulunacağını sormuşlar ancak kendilerine sadece Ukrayna topraklarında Amerikan varlığını garanti edeceği söylenmiş ki bu da önemli soruları yanıtsız bırakan muğlak bir yanıt.
Bessent, maden yataklarının bulunduğu bölgeleri koruyan Amerikalıların varlığının bile Moskova'yı caydırmaya yeteceğini savundu.
Konuyla ilgili bilgi sahibi iki kişiye göre, bir diğer anlaşmazlık noktası da belgede maden hakları konusundaki anlaşmazlıkların New York'ta çözüleceğinin belirtilmiş olması.
Zelenskyy'ye yakın bir kişi, ABD Büyükelçisi Bridget Brink'in Bessent'in Kiev'e gelişinden kısa bir süre önce, önceden haber vermeksizin teklifi içeren belgeyi kendisine sunduğunu söyledi.
Söz konusu kişi, Kiev'in teklifin New York yasaları uyarınca uygulanabilir olduğuna inanmadığını ifade etti.
Söz konusu kişiye göre, Brink tarafından paylaşılan belge, Bessent'in daha sonra Zelenskyy'ye verdiği belgeyle aynıydı. Belgenin başlığı “7 ŞUBAT 2025 TARİHİ İTİBARİYLE TASLAK” şeklindeydi. Zelenskyy'nin ekibine, Bessent'in ziyareti sırasında çarşamba günü imzalamasının beklendiği söylendi.
ABD Büyükelçiliği yorum talebine hemen yanıt vermedi
Zelenskyy'ye yakın bir isim Ukrayna'nın gelecekteki güvenliği için Ukrayna kaynaklarının takas edilmesi konseptini desteklediğini söyledi. Ancak ABD'nin önerisinin gelecekteki değil sadece geçmişteki yardımlara atıfta bulunduğunu ve her iki tarafın da hak ve çıkarlarının korunmasını sağlamanın tek yolunun resmi bağlayıcılığı olan ikili bir uluslararası anlaşma olduğunu sözlerine ekledi.
Görüşmenin ardından Zelenskyy gazetecilere yaptığı açıklamada, teklifi değerlendireceğini ancak o anda herhangi bir şey imzalamayacağını söyledi.
“Bu belgeyi gözden geçireceğiz ve ekiplerimizin bir anlaşmaya varmasını sağlamak için hızla çalışacağız. ABD bizim stratejik ortağımız ve ayrıntıları sonuçlandırmaya kararlıyız” diye ekledi.
Toplantı sonrasında yaptığı açıklamada Trump'ın anlaşmanın yapılmasını istediğini ifade belirten Bessent “Bu belgenin Başkan Trump'ın bakış açısından [Rusya ile] bu ihtilafın mümkün olan en kısa sürede çözülmesi açısından önemli olduğuna inanıyorum” dedi.
Bessent şöyle devam etti “Ukrayna halkına Amerikan yardımının garantisini vereceğiz. Bunun Rusya'ya niyetimiz hakkında çok güçlü bir sinyal olduğuna inanıyorum.”
Zelenskyy, maden hakları anlaşması olasılığını bu hafta sonu gerçekleşecek olan Münih Güvenlik Konferansı'nda daha fazla tartışmak istediğini söyledi.
Cuma günü Münih'te ABD Başkan Yardımcısı JD Vance ile yaptığı görüşmede karşı bir teklifte bulundu ve bu teklifi forum çerçevesinde ABD'li milletvekilleriyle de görüştü.
Cuma günü Münih'te yaptığı bir konuşmada Zelenskyy, hukuk ekibinin Bessent'in Kiev'de sunduğu belgeyi inceleyerek tavsiyelerde bulunacağını ve olası değişiklikler önereceğini söyledi. Belgeyi resmi bir güvenlik anlaşmasından ziyade ABD ile Ukrayna arasında bir memorandum olarak tanımladı.
Görüşmeler hakkında bilgi sahibi Avrupalı bir yetkili, Zelenskiy'nin anlaşmayı imzalamadığını çünkü Avrupa ülkeleri de dahil olmak üzere diğer ülkelerin de madenlerin çıkarılmasına dahil olmasını istediğini söyledi.
Yetkili, “Bu konuda Amerikalıların yoğun baskısı altındalar” dedi.
FT'ye göre, ABD'nin önerisi, Zelenskyy'nin ekibinin geçen yazdan bu yana geliştirdiği ve ABD'nin yüksek teknoloji endüstrilerinde kullanılan kritik minerallere erişimine izin vererek Trump yönetimiyle bağları derinleştirmeyi amaçlayan “zafer planı” ile uyumlu.
Ukrayna, lityum, titanyum ve grafit gibi birkaç trilyon dolar değerinde olduğu tahmin edilen ve hepsi de yüksek teknoloji ürünlerinin üretimi için hayati önem taşıyan değerli madenlere sahip. Ancak bu kaynakların çoğu ya Rus işgali altında olan ya da Ukrayna'nın doğusundaki cephe hatlarına yakın oldukları için Kremlin'in ilerleyen güçleri tarafından ele geçirilme riski taşıyan bölgelerde bulunduğu belirtildi.
