Haiti'deki kriz derinleşiyor; Birleşmiş Milletler’in başkent ve varoşlarındaki çetelerin önemli bölge ve altyapıları ele geçirdiği uyarısında bulunduğu bildiriliyor.
YDH- BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Turk Cuma günü yaptığı açıklamada, silahlı çetelerin kontrollerini genişletmesi, saldırıları koordine etmesi ve sivillere yönelik şiddeti tırmandırması nedeniyle Haiti'nin güvenlik ve insani durumunun kritik bir noktaya ulaştığı uyarısında bulundu.
BM İnsan Hakları Konseyi'ne yıllık raporunu sunan Turk, başkent Port-au-Prince ve çevresindeki çetelerin önemli bölgeleri ve altyapıyı ele geçirdiği kötüleşen bir krizi tanımladı.
"Haiti'deki insan hakları durumu bir başka kriz noktasına ulaştı" diyen Turk, şiddet ve güvensizliğin "dramatik bir şekilde kötüleştiğini" sözlerine ekledi.
Sivillere yönelik artan tehdit
Rapor, 2024 yılı boyunca suç gruplarının daha organize hale gelmesiyle rakip çete çatışmalarının azaldığını ortaya koydu.
Suç grupları korku salmak için acımasız taktikler kullanarak şiddetlerini sivil nüfusa yönelttiler.
Turk, "Çeteler sıradan insanları öldürüyor, kurallarına karşı gelenleri ya da polis veya öz savunma gruplarıyla işbirliği yaptığından şüphelenilenleri acımasızca cezalandırıyor" dedi.
Cinsel şiddet de bir tahakküm aracı haline geldi ve kurbanların tecavüz edildikten sonra infaz edildiği bildirildi.
Bu arada, öz savunma grupları çete üyelerini linç etme yoluna başvurduğu bildirildi.
Çeteler şu anda Port-au-Prince'in tahminen %80'ini kontrol ediyor ve geçen yıl Kenya liderliğinde konuşlandırılan çok uluslu güvenlik misyonunun varlığına rağmen sıklıkla sivilleri hedef alıyor.
Yasadışı silahlar yangını körüklüyor
BM, 1 Temmuz 2023'ten 28 Şubat 2024'e kadar en az 4.239 cinayet ve bin 356 yaralanma vakasını belgelemiş olup, kayıpların %92'si ateşli silahlardan kaynaklanmıştır.
Ayrıca tamamı silah zoruyla gerçekleştirilen 700'den fazla kaçırma olayı da kaydedildi.
Turk, şiddetin arkasındaki itici güç olarak yasadışı ateşli silah akınına işaret etti.
Tahminlere göre Haiti'de çoğu çetelerin elinde olmak üzere 270 bin ila 500 bin arasında yasadışı ateşli silah dolaşıyor.
"Giderek daha sofistike hale gelen bu silahlar Haiti'de üretilmiyor, ancak sürekli olarak başka yerlerden geliyor" dedi.
Kriz, 2023 yılında çetelerin dönemin Başbakanı Ariel Henry'yi istifaya zorlamak için saldırılar başlatmasıyla derinleşti.
İktidar boşluğu güvenlik koşullarını daha da kötüleştirdi ve ulusal güçleri zor durumda bıraktı.
Kenya liderliğindeki güvenlik gücünün desteklenmesi
BM'nin Haiti'deki insan hakları uzmanı William O'Neill, ülkeleri Haiti polisini güçlendirmeyi amaçlayan Kenya liderliğindeki güvenlik gücünü desteklemeye çağırarak ek personel, helikopter ve araç talebinde bulundu.
Ayrıca çetelere silah akışının kesilmesi gerektiğini vurguladı.
O'Neill, "Çeteler onlar olmadan çok uzun süre hayatta kalamazlar" uyarısında bulundu.
Haiti'deki günlük yaşamın kasvetli bir tablosunu çizen O'Neill şunları söyledi:
‘’İnsanların gözlerinde ve seslerinde korku hissediliyor. Harekete geçme zamanı şimdi. Eğer daha fazla beklersek, Haiti'den geriye kurtarılacak çok az şey kalabilir.’’
Kötüleşen kriz, istikrarı yeniden tesis etmek ve Karayip ülkesinde daha fazla insanın acı çekmesini önlemek için uluslararası müdahaleye duyulan acil ihtiyacın altını çiziyor.
