ABD Başkanı'nın önümüzdeki hafta Suudi Arabistan, Katar ve BAE’yi kapsayan bir tura çıkması bekleniyor. Ancak bu turda İsrail'in yer almaması, ilk döneminde İsrail’i ana duraklardan biri yapan Trump’ın İsrail’le olan ilişkilerinin soğuduğu yönündeki işaretleri güçlendiriyor.
YDH- NBC News’in haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu arasındaki ilişki, Gazze’deki savaş ve İran’ın nükleer programı konularındaki farklı görüşler nedeniyle “giderek gerilen” bir sürece girdi.
NBC News, ABD’li yetkililere ve diplomatlara dayandırdığı haberinde, Trump ile Netanyahu arasında, Trump’ın yeni başkanlık döneminin başında görülen uyum havasına rağmen, özellikle Gazze ve İran meselelerinde ciddi görüş ayrılıkları yaşandığını aktardı.
Habere göre Trump, önceki Başkan Joe Biden yönetiminin İsrail’e büyük bombaların gönderilmesini engelleyen yasağını kaldırdı, Gazze’de Hamas’a karşı yürütülen İsrail askeri operasyonlarını destekledi ve Netanyahu ile İran ve müttefiklerine karşı mücadele edilmesi gerektiği konusunda hemfikir oldu.
Ancak son dönemde bu iki meseledeki sahadaki ve siyasetteki gelişmelere nasıl yaklaşılması gerektiği konusunda görüş ayrılıkları ortaya çıktı.
En büyük görüş ayrılığı İran’ın nükleer programı konusunda yaşandı.
Netanyahu, Trump’ın İran’daki nükleer tesislere askeri bir saldırıyı desteklememesi ve sivil amaçlı bir nükleer programı sürdürmesine izin verebilecek yeni görüşmeleri tercih etmesi karşısında hayal kırıklığı yaşadı.
ABD’li yetkililere ve Ortadoğulu diplomatlara göre, Trump henüz İran’ın uranyum zenginleştirmesine izin verip vermeme konusunda karar vermediğini kamuoyuna açıkladı; bu da İsrail yönetimini öfkelendirdi.
Netanyahu’nun danışmanı Ron Dermer, bu rahatsızlığı geçen hafta Beyaz Saray’da Trump’ın Ortadoğu özel temsilcisi Steve Witkoff’a iletti.
Öte yandan Trump, “İran’ın nükleer silah sahibi olmasını önlemenin yolu anlaşmadır” görüşünü savunurken, İsrail ise "şimdi saldırı için en uygun zaman olduğunu ve müzakereler uzadıkça bu fırsatın kaçabileceğini" düşünüyor.
Gazze dosyasıyla ilgili olarak Netanyahu yeni bir askeri operasyon başlatırken, Trump kapsamlı bir ateşkes sağlayarak Gazze için ekonomik ve siyasi dönüşüm hedefleyen bir yeniden imar planı uygulamak istiyor.
Trump bu planı, "Gazze’yi Ortadoğu’nun Rivierası’na dönüştürmek" olarak tanımladı.
Konuya yakın kaynaklara göre Trump, İsrail’in Gazze’deki yeni saldırısını 'boşa harcanmış bir çaba' olarak gördü ve bu hamlenin kendi siyasi ve ekonomik planlarını engellediğine inanıyor.
NBC’nin sızdırdığı bilgilere göre, bu görüş ayrılıkları bu hafta Washington’da Dermer ile Witkoff arasında yapılacak görüşmelerin ana gündemini oluşturacak.
NBC’ye göre Netanyahu’nun en sarsıcı tepkilerinden biri, Trump’ın ABD’nin Yemen’deki askeri operasyonlarını durdurma kararı oldu.
Bu karar, Yemen’den fırlatılan bir füzenin Ben Gurion Havalimanı yakınlarına düşmesinin ardından açıklandı.
Trump bu kararı, Kızıldeniz’de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması karşılığında aldı.
Kanal, Gazze ve İran öncelikleri konusunda yaşanan stratejik görüş ayrılıklarının, Netanyahu ile Trump arasındaki ilişkiyi bir "yol ayrımına" sürüklediğini ifade etti.
Bu durumun, hem iki liderin gelecekteki diyalog biçimini hem de Trump’ın dış politika gündemindeki bazı temel başlıkların sonuçlarını etkileyeceği belirtildi.
Biden ve Obama dönemlerinde Ortadoğu politikası üzerinde çalışmış olan eski yetkili Ilan Goldenberg’e göre Netanyahu’nun artık “İsrail içinde veya Washington’da Trump’la kamuoyu önünde çatışacak siyasi gücü kalmadı”, çünkü Trump, İsrail Başbakanı’nın destekçileri arasında hâlâ son derece popüler.
Ancak Netanyahu, Trump’ın İran diplomasisinden ve Yemen anlaşmasından memnun değil.
Tüm bu anlaşmazlıklara rağmen, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü James Hewitt, NBC’ye yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“İsrail, tarihinde Başkan Trump kadar iyi bir dost edinmemiştir. İran’ın nükleer silah elde etmesini engellemek, Gazze’deki esirleri kurtarmak ve bölgesel güvenliği artırmak için müttefikimizle çalışmayı sürdürüyoruz.”
Bir diğer ABD’li yetkili de Trump yönetiminin İran’la süren müzakerelerde İsrail’le sürekli koordinasyon içinde olduğunu ve onları gelişmelerden haberdar ettiğini belirtti.
