Bakü'deki rejim, İsrail ile yakın ilişkilerini korurken, ABD ile savunma alanındaki engelleri aşma ve Türkiye ile stratejik ortaklığını sürdürme arasında dikkatli bir denge kurmaya çalışıyor.
YDH- Globes’un aktardığına göre, son aylarda Bakü’de İsrailli ve Türk üst düzey yetkililer arasında birkaç tur görüşme gerçekleştirildi ve bu görüşmelere Azerbaycan’ın arabuluculuk yaptığı bildirildi.
Globes’un diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında üçlü bir zirve düzenlemeye çalıştığı öne çıkarıldı.
Hem İsrail hem Türkiye ile yakın bağlara sahip nadir ülkelerden biri konumunda olan Azerbaycan, 2023 sonbaharında patlak veren ve İsrail’in Gazze’deki soykırımını kapsayan Demir Kılıçlar Savaşı süresince İsrail’in en yakın Müslüman müttefiklerinden biri olarak konumlandı.
İsrail’e yönelik herhangi bir eleştiride bulunmayan Bakü yönetimi, aynı zamanda enerji arzını kesintisiz sürdürdü.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun Azerbaycan’a davet edilmesiyle iki ülke arasındaki yakınlaşma somutlaştı.
İbrahim Anlaşmaları yoluyla ABD savunmasına erişim arayışı
Azerbaycan, ABD’nin desteklediği İbrahim Anlaşmaları’na ilgi göstererek Washington’a yakınlaşma sinyalleri veriyor.
Bu anlaşmaların İsrail ile diplomatik ilişkileri bulunmayan Müslüman ülkeler arasında normalleşmeyi hedeflediği düşünüldüğünde Bakü’nün ilgisi dikkat çekici.
Ancak Globes’un haberine göre Azerbaycan’ın bu yöneliminin arkasında farklı bir strateji yatıyor: ABD savunma sanayiine erişimin önü açılabilir.
1990’larda yaşanan birinci Karabağ Savaşı sonrasında, ABD hem Azerbaycan hem Ermenistan’a silah satışını yasaklamıştı.
Bu kısıtlamalar uzun yıllar boyunca sürdü.
Globes'un iddiasına göre, Ermenistan, ''güçlü diaspora lobisi sayesinde Washington’la daha rahat ilişkiler kurarken'', Azerbaycan bu alanda sınırlı kaldı.
Kasım 2023’te ABD Kongresi’nin kabul ettiği “2023 Ermenistan Savunma Yasası” ile Azerbaycan’a savunma satışları tamamen bloke edildi.
Ancak Donald Trump’ın siyasi arenaya dönüşüyle birlikte Bakü, yeniden Washington’un radarına girmeye çalışıyor.
Trump’a yakın isimlerden Steve Witkoff’un Bakü’ye gerçekleştirdiği ziyaret bu çabanın ilk sinyali olarak yorumlanırken, Lockheed Martin ve RTX gibi Amerikan savunma devlerinin üst düzey yetkililerinin de Azerbaycan’da görüşmeler yaptığı bilgisi paylaşıldı.
İsrail ile savunma sanayi işbirliği derinleşiyor
Azerbaycan, İsrail’le olan savunma iş birliğini de güçlendirmeyi hedefliyor.
Yetkililere göre, İsrail savunma sanayiine ait bazı üretim hatlarının Azerbaycan’a taşınması gündemde.
Bu sayede teknoloji transferi sağlanarak hem yerli kapasite artırılacak hem de ekonomik çeşitlilik desteklenecek.
Bu gelişmeler, İsrail’in savunma ihracatı açısından Azerbaycan’a olan bağımlılığı düşünüldüğünde dikkatle izleniyor.
Bakü, bu adımla İsrail ile bağlarını korurken, aynı zamanda ABD gibi daha büyük savunma tedarikçileriyle ilişkilerini çeşitlendirmeye çalışıyor.
Eylül 2023’te Karabağ’ın tamamen kontrol altına alınmasının ardından Azerbaycan’da ekonomik ve teknolojik kalkınma adımları hız kazandı.
Bu kapsamda, Azerbaycan İnovasyon ve Dijital Kalkınma Ajansı (IDDA), İsrailli start-up’ların ülkeye taşınmasını teşvik etmek amacıyla 10 yıllık vergi muafiyetleri sunuyor.
Azerbaycan’ın devlet enerji şirketi SOCAR, Ocak ayında Tamar doğalgaz sahasındaki %10’luk hissenin İsrailli Mahron Frankel’den satın alındığını duyurdu.
Söz konusu sahadaki hisselerin %25’i Amerikan enerji devi Chevron’a ait.
