Ensarullah ile süregelen çatışmalarda F-35 gibi yüksek teknolojili uçakların kullanımı, askeri stratejiler kadar bu sistemlerin sınırlarını da gözler önüne seriyor. Yemen semalarındaki direniş, Pentagon’un hem bütçe hem de operasyonel etkinlik açısından zorlu sorularla yüzleşmesine neden olabilir.
YDH- Yemen'deki Ensarullah, geçtiğimiz günlerde ABD ordusuna ait gelişmiş bir F-35 savaş uçağını hedef aldı.
Olay, ABD'li bir yetkili tarafından savunma haber sitesi Task & Purpose'a doğrulandı.
Füze saldırısı, pilotun kaçınma manevrası yapmasına neden olacak kadar yaklaştı.
İlk kez New York Times tarafından gündeme getirilen saldırının, Başkan Donald Trump’ın bu ayın başında Yemen'e yönelik hava ve füze operasyonlarını sonlandırma kararının perde arkasını açıklayan bir haberin parçası olarak yer aldığı belirtildi.
F-35’in saldırı sırasında ne kadar zarar gördüğüne ya da saldırının tam teknik detaylarına dair bilgi paylaşılmadı.
‘F-35’in düşürülmesi felaket olur’
Washington merkezli Stimson Center düşünce kuruluşunun kıdemli araştırmacısı Dan Grazier, olayın potansiyel sonuçlarına dikkat çekerek, F-35'in Ensarullah gibi devlet dışı bir aktör tarafından düşürülmesinin “mutlak bir felaket” olacağını söyledi.
Kıdemli araştırmacı, “Amerikan halkı bu projeye yüz milyarlarca dolar harcadı. F-35, geleceğin savaş uçağı olarak tasarlandı. Eğer bu uçak, dağınık bir isyancı grubun elindeki hava savunmaları tarafından düşürülebiliyorsa, o zaman bu programın vaat ettiği teknolojik üstünlük sorgulanır,” ifadelerini kullandı.
Grazier, F-35’in hâlen sınırlı savaş yeteneklerine sahip olduğunu, birçok silah sisteminin kullanılabilmesi için yazılım güncellemelerine ihtiyaç duyduğunu ve bu sürecin on yılın sonuna kadar devam edebileceğini de belirtti.
Maliyeti yüksek, kabiliyeti düşük
ABD Hava Kuvvetleri’nin kullandığı F-35A tipi uçağın birim maliyeti 82,5 milyon dolar.
Kısa kalkış ve dikey iniş yapabilen F-35B 109 milyon dolara, uçak gemisi operasyonları için kullanılan F-35C ise 102,1 milyon dolara mal oluyor.
1994’ten 2088’e kadar sürecek F-35 programının toplam maliyetinin 2,1 trilyon dolar olacağı tahmin ediliyor.
Ancak yüksek maliyete rağmen uçaklar istenen güvenilirliği sağlayamıyor.
Air Force Times’a göre, Hava Kuvvetleri’nin F-35A uçaklarının görev yapabilirlik oranı 2021-2024 arasında %69’dan %51,5’e düştü.
F-35’in gücü yanlış hedefte anlamsızlaşıyor
Havacılık danışmanlık firması AeroDynamic Advisory’nin yöneticisi Richard Ebulafiye ise olayın uçağın kabiliyetinden çok operasyonel tercihlerin sorgulanması gerektiğini savunuyor.
Ebulafiye, “Eğer F-35 doğru görevde, doğru hedefe yönlendirilmezse, ne kadar gelişmiş olduğu fark etmez. Bu durum Vietnam Savaşı’ndaki kaotik hava operasyonlarına benziyor,” dedi.
Havacılık danışmanlık firması yöneticisi, ayrıca, Ensarullah’ın F-35’in tasarlandığı türden sabit radar ve hava savunma altyapılarına sahip olmadığını, bu nedenle F-35’in bu tarz görevler için uygun bir tercih olmayabileceğini belirtti:
“İsrail, Suriye’de F-35 kullanırken çok özel hedeflere odaklandı. Ama dağınık terörist hücreleri hedef alan bir kampanyada bu kadar pahalı ve özel bir uçağı kullanmak, askerî açıdan sorgulanabilir.”
Ebulafiye, 1999’daki Kosova savaşında Sırpların bir F-117A “görünmez” savaş uçağını düşürdüğünü hatırlatarak, hiçbir uçağın tamamen dokunulmaz olmadığını söyledi.
“Savaş alanında her zaman kayıp riski vardır. Mükemmel bir çözüm ya da sihirli bir uçak yoktur,” ifadelerini kullandı.
