İsrail ordusu için savaş uçağı ve silah üreten devlet destekli IAI'nin, Azerbaycan’ın uydu ihalesinde Türkiye ve Fransa-İtalya ortaklığıyla rekabet ettiğini bildiren Globes, IAI’nin daha önce Azerbaycan’a sattığı uydular sayesinde ihalede avantajlı konumda olduğunu söyledi.
YDH- Globes'un bildirdiğine göre, İsrail ordusu için savaş uçağı ve silah üreten devlet destekli İsrail Havacılık ve Uzay Sanayii (Israel Aerospace Industries – IAI), Fransa-İtalya ortak girişimi ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (Turkish Aerospace Industries – TAI) ile birlikte Azerbaycan’ın uydu alımı için açtığı ihalede rekabet ediyor.
Haberde, IAI’nin pazar günü SpaceX’in Cape Canaveral’daki fırlatma sahasından fırlatılan İsrail’in ulusal haberleşme uydusu Dror 1’in başarılı şekilde uzaya gönderilmesini kutladığı belirtildi.
Şirketin CEO’su Boaz Levy’nin liderliğinde yürütülen bu proje, IAI’nin teknoloji alanındaki “kabiliyetlerini” ortaya koyarken, “Globes” adlı haber kuruluşunun edindiği bilgiye göre, Dror 1 ile benzer teknik özelliklere sahip bir uydunun tedariki için açılan Azerbaycan ihalesinde IAI, son dört aday arasında yer aldı.
Globes'un aktardığına göre, savunma kaynakları Azerbaycan’ın bu uyduya 300 ila 800 milyon dolar arasında yatırım yapmayı planladığını, bu geniş mali aralığın uyduda yer alacak farklı sistem ve teknolojilere göre şekilleneceğini belirtti.
Haberde, IAI’nin söz konusu ihaledeki en büyük rakiplerinden birinin Thales Alenia Space olduğu bildirildi. Thales Alenia Space, Fransız Thales firmasının %67 ve İtalyan Leonardo firmasının %33 ortaklığıyla kurulan bir konsorsiyum olarak faaliyet gösteriyor.
Thales’in teknik yeterliliği tek başına ihaleye katılmasına olanak sağlasa da Fransa ile Azerbaycan’ın rakibi olan Ermenistan arasındaki yakın ilişkilerin Thales’in şansını azalttığı ifade edildi. Bu nedenle, Thales’in İtalya ile ortaklık kurarak, Azerbaycan ile iyi ilişkilere sahip olan İtalya’nın avantajından faydalanmayı amaçladığı belirtildi.
Bir diğer dikkat çekici adayın ise Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) olduğu ifade edildi. Globes'a göre, TAI’nin özellikle Güney Kore menşeli olmak üzere yabancı donanım kullanarak projede entegre edici rol üstlenebileceği değerlendirildi.
Haberde, Azerbaycan ile İsrail arasındaki “yaklaşım farkına” da dikkat çekildi. İsrail’in Dror 1 projesini “kendi ulusal ihtiyaçlarını karşılamak” amacıyla hayata geçirdiği belirtilirken, Azerbaycan’ın ise haberleşme uydusu üzerinden ekonomisini çeşitlendirme ve “küresel etki alanını genişletme” hedefi taşıdığı bildirildi. “Azerbaycan’ın Afrika, Ortadoğu ve diğer bölgeleri kapsayacak şekilde uluslararası bir telekomünikasyon merkezi” olmayı amaçladığı vurgulandı.
Globes, IAI’nin bu ihaledeki “şansını” artıran bir diğer faktörün, “şirketin Azerbaycan uzay ajansı Azercosmos ile 3 Ekim 2023’te imzaladığı bir önceki uydu sözleşmesi” olduğunu ifade etti.
Azerbaycan, söz konusu sözleşme kapsamında IAI’den toplam değeri Azerbaycan kaynaklarına göre “120 milyon” dolar olan iki adet OptSat500 gözlem uydusu satın almıştı. Bu uyduların uzun ömürlü ve yüksek çözünürlüklü görüntüleme kapasitesine sahip küçük uydular olduğu belirtildi.
İlk uydunun halihazırda İsrail’de inşa edilmekte olduğu ve gelecek yıl Azerbaycan’a entegrasyon için teslim edileceği, ikinci uydunun ise 2026 yılında Azerbaycan’da üretimine başlanacağı ve her iki uydunun 2028 yılında fırlatılmasının planlandığı bilgisi verildi. Söz konusu anlaşmanın, “Azerbaycan ile IAI arasında uzun vadeli işbirliği ve uzay alanında akademik eğitim programlarını da kapsayan bir ortaklık” zemininde gerçekleştiği aktarıldı. Halihazırda “onlarca Azerbaycan vatandaşının İsrail’de IAI bünyesinde çalışarak uydu üretimi konusunda bilgi ve deneyim kazandığı” belirtildi.
Globes, IAI’nin konuya ilişkin açıklamasında şu ifadelere yer verdiğini aktardı:
“Şirket, gözlem ve haberleşme uyduları alanında uzun yıllara dayanan deneyime sahiptir. Bu birikim doğrultusunda Dror 1 uydusu başarıyla fırlatılmış ve yörüngedeki konumuna doğru ilerlemektedir. IAI, yalnızca ulusal düzeyde değil, küresel ticari pazarda da faaliyet göstermekte olup, pazarlama faaliyetlerine ilişkin ayrıntıları kamuoyuyla paylaşmamaktadır.”
