İsrail medyası, Ukrayna istihbaratının Rusya'nın İran yapımı Şahid İHA’larını modernize edip kitlesel üretime geçtiği yönündeki tespitini aktararak, bu gelişmenin İsrail’de "güvenlik endişelerine" yol açtığını bildirdi.
YDH- İsrail’de yayın yapan Mako haber sitesinin aktardığına göre, Ukrayna askeri istihbaratı, Rusya'nın İran menşeli “Şahid” tipi insansız hava araçlarını (İHA) büyük çapta üretim sürecine alırken, bu araçlara birtakım teknik yükseltmeler uyguladığını bildirdi.
Ukrayna kaynakları, Rusya'nın bu İHA’ların uzaktan kontrol kabiliyetini artırmak amacıyla Ukrayna'daki cep telefonu şebekelerini kullandığını; bu kapsamda sıradan SIM kartlar üzerinden bazı modellerde kameralar ve yapay zeka (AI) sistemleri eklediğini kaydetti. Aktarılanlara göre, bu geliştirmeler, söz konusu sistemlerin isabet oranını artırıyor.
İHA'ların modernize edilerek kitlesel şekilde üretilmesinin, İsrail'de de bazı “güvenlik kaygılarına” yol açtığı belirtildi. Bu kapsamda, söz konusu geliştirmelerin, Hizbullah gibi İsrail'e yakın bölgelerde faaliyet gösteren silahlı gruplar tarafından edinilmesi ya da benzer sistemlerin bağımsız olarak üretilmesi ihtimalinin dikkate alındığı ifade edildi.
Haberde, yakın mesafeden fırlatılan İHA’ların kısa uçuş süresi nedeniyle hava savunma sistemleri açısından zorluk teşkil ettiğine dikkat çekildi ve bu durumun, Lübnan’daki ateşkesin ardından Hizbullah’ı kendi İHA’larını geliştirmeye yönlendirdiği belirtildi.
Öte yandan, İsrail Başbakanlık Ofisi’nin yaptığı açıklamada, Başbakan Benyamin Netanyahu’nun dün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiği bildirildi. Açıklamada, görüşmede İran konusunun ele alındığı aktarıldı.
Rusya’nın bağımsız üretim kabiliyeti ve “Şahid” modernizasyonu
Mako, İsrail’in “Yükselen Aslan” adını verdiği askeri saldırıda İran endüstrisinin ağır zarar gördüğünü iddia etti. Haberde, Rusya’nın bu saldırının ardından söz konusu İHA’ları kendi üretme kapasitesine ulaşmasının, bu sistemleri neredeyse bağımsız şekilde kullanabilmesine olanak sağladığı öne sürüldü. Rus askeri yetkililerin, bu düşük maliyetli sistemlerle hem kısa hem uzun menzilli kitlesel saldırılar gerçekleştirilebileceği kanaatine vardığı bildirildi.
Ukrayna Savunma Bakanlığı’na bağlı ana istihbarat dairesinin açıklamasına göre, Rusya “Şahid-136” tipi İHA’ları – kendi adlandırmalarıyla “Geranium”– hem cephe hattında hem de Ukrayna şehirleri ve karargahlarına yönelik saldırılarda kullanıyor.
Ukrayna kaynakları, 9 Temmuz gecesi Rusya’nın rekor seviyede 728 İHA fırlattığını öne sürdü. Açıklamaya göre, yalnızca 2024 yılı içinde Rusya 10.000’in üzerinde “Geranium” ve 7.000 civarında “Geran” isimli yem İHA üretti; bu üretim 2025 yılında daha da artırıldı.
Yeni motorlar, yeni malzemeler ve radar altı uçuş yeteneği
Ukraynalı uzmanlar, modernize edilen İran yapımı Şahid İHA’larda, orijinal bileşenlerin Rus yapımı parçalarla değiştirildiğini ve bu sayede hem üretim kalitesinin hem de seri üretim kapasitesinin artırıldığını kaydetti. Gövde yapısında kullanılan malzemelerin değiştirildiği, ek antenler ve kontrol üniteleri takıldığı, ayrıca düşman cep telefonu ağları üzerinden uzaktan kontrol imkânı sağlayan SIM kartların eklendiği belirtildi.
İlaveten, bu İHA’lara Çin menşeli motorlar yerleştirildiği ve bu motorların araçlara daha yüksek irtifalarda uçma ve mobil hava savunma sistemlerinden korunma kabiliyeti kazandırdığı ifade edildi. Haberde, Rusya’nın istihbarat ve keşif amaçlı drone’larla saldırı öncesi hedef alanlarını “ayıkladığı” ve böylelikle daha isabetli saldırılar gerçekleştirmeye çalıştığı vurgulandı.
Yeni rota algoritmalarıyla “Şahid” İHA’ların artık nokta atış rotalar yerine manevralı uçuş gerçekleştirdiği, bunun da hava savunmasını daha da zorlaştırdığı ifade edildi. Araçların hızını koruduğu, elektronik harp sistemlerine karşı daha dirençli hale geldiği ve “Kometa-M” adlı yeni navigasyon sistemine sahip oldukları bildirildi. Bazı modellerde ise 360 derece dönebilen panoramik kameralar bulunduğu ve bu kameraların video görüntüsünü internet ağları üzerinden aktardığı belirtildi.
Yapay zeka entegrasyonu ve saldırı başlıkları
Mako’ya göre, bu sistemler artık daha güçlü harp başlıklarıyla donatılıyor ve bazı modellerde turbofan motorlar kullanılarak uçuşun son aşamasında hızın artırılması sağlanıyor. Ayrıca, Rusya’nın İran İHA’larını yapay zeka sistemleriyle donattığı, böylece bu araçların görsel, termal ve radar verilerini gerçek zamanlı analiz edebildiği ve operatörle iletişim kesilse bile özerk şekilde karar verebildiği aktarıldı. Bu sistemlerin, bilgisayarlı görüntüleme algoritmaları sayesinde önlerindeki hedefin bir depo, kule ya da demiryolu kavşağı olduğunu belirleyebildiği kaydedildi.
Ukrayna, Rusya’nın bu geliştirmeleri kendi üretimi olarak sunduğunu belirtse de düşürülen İHA’lardan elde edilen verilere göre bu yükseltmelerin önemli bir kısmında Çin yapımı parçaların yer aldığı ve muhtemelen Çin devletinin dolaylı desteğiyle gerçekleştirildiği iddia edildi.
Haberde, İran İHA’larıyla düzenlenen saldırıların Ağustos 2024’ten bu yana düzenli hale geldiği ve bu tarihten itibaren “Şahid” tipi İHA’ların Ukrayna şehirlerine neredeyse her gün saldırı düzenlediği kaydedildi. Söz konusu İHA’ların giderek daha esnek hale geldiği, Rusya’nın yaptığı değişikliklerle daha etkili ve hava savunmaları açısından daha zorlayıcı sistemler haline geldiği ifade edildi
