Kanada'nın vergi kayıtları ve kargo verileri, Ottawa'nın kamuoyuna yönelik söylemleriyle çelişen şekilde, İsrail’in silahlandırılmasında derin bir rol oynadığını ve Gazze'deki İsrail savaş suçlarını körüklemedeki sorumluluğunu ortaya çıkardı.
YDH- Toronto Today'in “World Beyond War” ve “Filistinli Gençlik Hareketi”nin yeni soruşturmasına dayandırdığı haberine göre, son altı ay içinde Toronto’dan kalkan bazı “ticari uçakların sivil yolcularla birlikte” İsrail’e askeri ekipman ve silah parçaları taşıdığı iddia edildi.
Ticari kargo ve havacılık verilerine dayanan bulgular, federal hükümetin aksini iddia etmesine rağmen, Kanada’dan İsrail’e yapılan askeri ihracatın Gazze’de devam eden soykırıma rağmen sürdüğünü ortaya koymakta.
Salı günü yayımlanan rapor, Kanadalı şirketlerin, Ottawa'nın bu tür transferleri dondurduğunu belirten kamu açıklamalarına rağmen, yolcu ve kargo uçaklarıyla mühimmat ve askeri bileşenler gönderdiğini belirtti.
Haberde, elde edilen verilerin soykırım süresince devam eden çok daha geniş kapsamlı bir silah sevkiyatı ağının “yalnızca bir kısmını” ortaya koyduğu belirtildi.
Raporda adı geçen ticari havayolu şirketleri arasında Air Canada, Lufthansa ve Air France yer alıyor. Bu havayollarının, soykırım sırasında İsrail’e askeri nitelikli kargo taşıdığı bildirildi.
Uçuş kayıtları, İsrail’e gönderilen F-35 parçalarıyla bağlantılı kargoları gösteriyor
Araştırmacıların incelediği ve Toronto Today ile paylaştığı nakliye kayıtlarına göre, son bir yıl içinde Toronto Pearson Uluslararası Havalimanı’ndan kalkış yapan 13 uçuşun kargosu İsrail’e gönderildi. Bu uçuşlardan sekizinin aynı zamanda yolcu taşıdığı, altısının Frankfurt aktarmalı Lufthansa uçuşları, diğer ikisinin ise Paris aktarmalı Air France uçuşları olduğu belirtildi.
Raporda bu sevkiyatların, Gazze’deki sivillere karşı ağır katliamlar gerçekleştirmekte yaygın olarak kullanılan F-35 savaş uçakları için parça tedarik eden İsrailli savunma şirketi Elbit Systems Ltd.'ye gönderilen ekipmanları içerdiği kaydedildi.
World Beyond War’ın Kanada koordinatörü Rachel Small, bulguların federal hükümetin İsrail’e silah satışı konusunda kamuoyunu “kasıtlı olarak yanılttığını” gösterdiğini ifade etti. Small, 2024 başlarında Kanada hükümetinin bu tür ihracatları sınırlandırdığına dair açıklamalara rağmen, “silah parçalarının ABD merkezli savunma şirketleri gibi dolaylı yollarla gönderilmeye devam ettiğini” söyledi.
Eylül 2024’te, sivil toplumun artan baskısı altında, dönemin dışişleri bakanı Mélanie Joly, İsrail’e yönelik yeni silah ihracat izinlerinin durdurulduğunu açıklamıştı. Ancak yeni veriler, bu kısıtlamaların sevkiyatların devam etmesini engellemediğini ortaya koymakta.
Araştırmacılara göre, Ekim 2023’ten bu yana yarım milyona yakın mermi ihraç edildi
Kargo kayıtlarının yanı sıra, araştırmacılar İsrail’in ithalat verilerini de inceledi. 7 Ekim 2023’ten bu yana Kanada’nın İsrail’e yaklaşık 500.000 mermi ihraç ettiğini söylediler. Sadece Nisan 2025’teki bir sevkiyatın yaklaşık 175.000 mermi içerdiği ifade edildi.
Small, Toronto Today’e yaptığı açıklamada, “Bu rapor, Kanada dış politikasının onlarca yıldır yürüttüğü en büyük propaganda kampanyalarından birini ortaya çıkarıyor.” dedi. Small, askeri ekipmanların “şüphelenmeyen yolcuların ayaklarının altında” ticari uçuşlarla taşındığını öğrenmenin “şok edici” olduğunu kaydetti.
Toronto merkezli Filistinli Gençlik Hareketi’nden Yara Şufani, bu tür sevkiyatların sıradan Kanadalıların kullandığı uçaklarla yapılmasının kamuoyunda rahatsızlık yaratacağını söyledi. “Kanadalılar, bir tatile giderken ya da yurtdışındaki ailelerini ziyaret ederken bindikleri uçakta kargo bölümünde silah ekipmanı olabileceğini düşünmez.” diyen Şufani, bu uçuşlara karışan havayollarını Gazze’ye yönelik savaşta “suç ortaklığı yapmakla” suçladı.
Ticari uçuş kayıtlarına göre, Elbit başlıca alıcı
Raporda takip edilen 13 Pearson kalkışlı uçuşun her biri 325 ila 370 yolcu taşıma kapasitesine sahipti. Verilere göre, bu sevkiyatların yalnızca biri Elbit Systems dışındaki bir alıcıya yapılmıştı.
Small, ekip olarak her sevkiyatın çıkış ve varış noktalarını ve içeriğin genel tanımlarını kargo kayıtlarından takip ettiklerini söyledi. Lufthansa, Toronto Today’in sorularına verdiği yanıtta, verilerin doğruluğunu teyit etmeyerek, “müşteri gönderilerinin doğası ya da içeriği hakkında yorum yapmadıklarını” belirtti.
Lufthansa sözcüsü Bianca Becker, “Bu tür malların taşınmasına ilişkin yürürlükteki tüm yasa ve düzenlemelere sıkı sıkıya uyuyoruz.” iddiasında bulundu ve “tehlikeli maddelerin yolcu uçuşlarında yasak olduğunu” da sözlerine ekledi.
Toronto Today, Air Canada ve Air France’nın iletilen yorum taleplerine ise henüz yanıt vermediğini kaydetti.
İddialar arasında mühimmat, radar sistemleri ve uçak parçaları da yer alıyor
Raporda, Kanada şehirlerinden kalkan uçaklarla radar sistemleri, uçak test ekipmanları ve mühimmat kartuşları gibi askeri teknolojilerin de taşındığı iddia edildi.
Örneğin Montreal’den kalkan üç farklı uçuşun, Kanada’da da tesisleri bulunan General Dynamics Ordnance and Tactical Systems tarafından üretilmiş “kartuşları” taşıdığı belirtildi. Şirketin resmi web sitesinde bu tür kartuşların hem hafif silahlar hem de tanklar için mühimmat olarak kullanıldığı ifade edildi.
Toronto Today, General Dynamics OTS ile iletişime geçtiğini ancak yayın saatine kadar yanıt alamadığını belirtti.
Elbit Systems, kayıtlar boyunca en sık gönderi yapılan alıcı olarak öne çıktı. Özellikle Toronto’dan kalkan iki uçuşun, Markham merkezli Nexeya Test Solutions şirketinden Elbit’e malzeme taşıdığı kaydedildi. Rapora göre, bu malzemeler, F-35 savaş uçaklarının elektronik sistemlerini test etmekte kullanılıyor.
Şirket, ticari uçuşlarla İsrail’e sevkiyatı doğruladı
Nexeya Test Solutions’ta lojistik koordinatörü olarak görev yapan Kenny Ade, yaptığı röportajda Elbit Systems’e iki sevkiyatı şahsen Lufthansa ile ayarladığını doğruladı. Bu sevkiyatlardan birinin yolcu taşıyan, diğerinin ise sadece kargo uçağı olduğunu söyledi.
Ade, şirketin İsrail’e gönderdiği sevkiyatlar nedeniyle federal hükümetten herhangi bir denetimle karşılaşmadığını belirtti. Haziran 2025’te, İran’la artan gerilim nedeniyle İsrail’e hava trafiğinin geçici olarak durdurulduğu dönemde kısa bir kesinti yaşandığını, ancak bunun dışında bir engelle karşılaşmadıklarını kaydetti. Nexeya’nın uluslararası sevkiyatlarında rutin olarak ticari taşıyıcıları kullandığını da doğruladı.
Aktivistler silah ambargosunun yenilenmesini talep ediyor
Small, Elbit Systems’e gönderilen tüm askeri malzemelerin doğrudan Gazze’de kullanılacağının garanti edilemeyeceğini kabul etmekle birlikte, Elbit’in temel bir savunma tedarikçisi olması nedeniyle, bunların hiçbirinin İsrail’in askeri operasyonlarına katkı sunmadığını iddia etmenin “akıl dışı” olacağını belirtti.
Kanada’nın İsrail’e yönelik “gerçek bir silah ambargosu” uygulaması gerektiğini söyleyen Small, hükümetin kısmi kısıtlamaların ötesine geçerek askeri nitelikli her türlü malın ihracat ve ithalatını “tamamen engellemesi” gerektiğini vurguladı. Bu çağrının, sendikalar, dini gruplar ve çevre hareketlerinin de dahil olduğu 450'den fazla kuruluşun katıldığı "Silah Ambargosu Şimdi" kampanyası tarafından desteklendiği bildirildi.
İddialara yanıt olarak Global Affairs Canada sözcüsü John Babcock, e-posta yoluyla yaptığı açıklamada, “8 Ocak 2024’ten bu yana, Gazze’deki mevcut çatışmada kullanılabilecek hiçbir ürün için İsrail’e yeni izin onayı verilmemiştir” ve “2024’te askıya alınan tüm izinler askıya alınmış kalmıştır” ifadelerini kullandı.
Babcock, raporda bahsi geçen kartuşların eğitim amaçlı olduğunu iddia etti. “GAC, son raporda yer alan kartuş sevkiyatlarının, kolluk kuvvetlerinin ve diğerlerinin güvenli bir şekilde ateşli silahlarla eğitim yapmasını sağlayan, kontrolsüz eğitim kartuşları (boya mermisi türü ürünler) ve ilgili ekipmanlar olduğunu anlamaktadır.” dedi.
Ayrıca, bazı ürünlerin, askeri saldırı amaçlı ekipmanlar için yaygın olarak kullanılan harmonize sistem (HS) kodları kapsamında yer alabileceğini, ancak fiilen çatışma dışı amaçlarla kullanıldığını öne sürdü. Bakanlık, raporda belirtilen diğer sevkiyatları da benzer muafiyetlere girip girmediğini belirlemek için incelediklerini bildirdi.
