İran'ın Haziran sonrasında gerçekleştirdiği bağımsız tatbikatlar ve yetkililerin açıklamaları, İslam Cumhuriyeti'nin herhangi bir saldırganlığa karşı her an hazır olduğunu ve ateşkesin geçici olduğunu ortaya koyuyor.
YDH- El-Ahbar gazetesi yazarlarından Muhammed Havacui, İran’ın Haziran’daki İsrail saldırısının ardından gerçekleştirdiği ilk bağımsız askeri tatbikatı ve yürüttüğü diplomatik temasları ayrıntılarıyla değerlendiriyor.
Havacui'ye göre İran, geçen Haziran ayındaki İsrail saldırısından bu yana ilk tek başına askeri tatbikatını gerçekleştirirken, aynı zamanda uluslararası yaptırımların yeniden uygulanmasını önlemek amacıyla Avrupa ülkeleriyle temaslarını sürdürdü. Resmi basına göre, İran Donanması'nın "Sürdürülebilir Güç 1404" başlıklı füze tatbikatı dün gerçekleştirildi ve "önceden belirlenmiş hedeflere" ulaşıldı.
İran televizyonu, tatbikatlar kapsamında orduya bağlı deniz birliklerinin Hint Okyanusu'ndaki açık sulardaki hedeflere füze ve İHA fırlattığını bildirdi. Son tatbikatlar, kuzey sularında (Hazar Denizi) düzenlenen İran-Rusya ortak tatbikatlarından yaklaşık bir ay sonra, güney İran sularında gerçekleştirildi.
Bu manevralar, yeni bir İran-İsrail savaşı ihtimaline dair spekülasyonların ortasında geliyor.
Bazıları, ABD'nin nükleer tesislerine yönelik saldırıların ardından, İran’ın füze kabiliyetlerini zayıflatmak amacıyla İsrail’in İran’a karşı yeni bir savaş başlatabileceğini düşünüyor. Aynı zamanda, İran'ın uranyum rezervlerinin kaderinin belirsizliği ve bunların gizli yerlerde depolanma olasılığı, son saldırıların sonucu ne olursa olsun, Batı ve İsrail'in nükleer program hakkındaki endişelerini geçerli kılıyor.
İranlı yetkililer, savaşın sona ermesinden bu yana ülkelerinin savaşma niyetinde olmadığını, ancak yeni saldırılar durumunda savaşmaya hazır olduklarını vurgularken, İran Devrim Muhafızları Başkomutanı Tümgeneral Muhammed Pakpur dün yaptığı açıklamada, "Düşmanın güçlü bir İran'a karşı herhangi bir yanlış hesaplamada bulunması durumunda, maceralarından pişmanlık duymalarına neden olacak kararlı, hızlı ve maliyetli bir yanıtla karşılaşacaklarını" doğruladı.
Bu arada, İran ordusunun başkomutanı Tümgeneral Emir Hatemi, güçlerinin "geçmişte olduğu gibi, İran'a karşı herhangi bir saldırganı cezalandırmak için daha güçlü ve daha kararlı bir yanıt vermeye hazır olduğunu" söyledi.
İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Rıza Arif, geçen Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Haziran sonundan bu yana yürürlükte olan ateşkesin "uzun sürmeyebileceği" göz önüne alındığında, İsrail ile "her an" yeni bir savaş çıkabileceği uyarısında bulundu.
Arif, Tahran'da akademisyenlerle yaptığı bir toplantıda, "Her an çatışmaya hazır olmalıyız. Ateşkes altında değiliz; düşmanlıkların sona ermesi durumundayız." dedi.
İslam Devrimi Lideri Ayetullah Hamenei'nin danışmanı ve eski Muhafız Ordusu Komutanı Yahya Rahim Safevi şöyle dedi:
"Ülkemiz en kötü senaryoya göre planlar hazırlıyor. Şu anda ateşkes halinde değiliz; savaş aşamasındayız ve her an her şey çökebilir. Aramızda İsrailliler veya Amerikalılar arasında ne bir protokol, ne bir kural, ne de bir anlaşma var. Ateşkes, saldırıların durdurulması anlamına gelir ve bu her an değişebilir."
Öte yandan, üç Avrupa ülkesinin (İngiltere, Fransa ve Almanya) BM Güvenlik Konseyi'nin 2231 sayılı kararına dayanan sözde "tetik mekanizması"nı devreye sokarak İran'a yönelik BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesi için belirlediği son tarihe 10 günden az bir süre kala, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi dün Avrupalı mevkidaşları ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaya Kallas ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Arakçi, mekanizmanın yasal veya ahlaki bir yetkisi olmadığını düşünse de, mekanizmayı etkinleştirmeye yönelik herhangi bir girişimin olası sonuçları konusunda uyarıda bulunarak, diplomasiye olanak sağlamak için aktivasyon süresinin birkaç ay uzatılmasının "BM Güvenlik Konseyi aracılığıyla yapılması gerektiğini" belirtti. İran'ın, bu kararın etkileri ve gelecekteki gidişat hakkında konseydeki müttefikleriyle görüşeceğini belirtti.
Havacui, üç Avrupa ülkesinin, İran'ın Washington ile nükleer bir anlaşmaya varmak için müzakereleri yeniden başlatmaması, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı müfettişlerinin nükleer tesislerini yeniden ziyaret etmesine izin vermemesi ve zenginleştirilmiş uranyum stokları hakkında net yanıtlar vermemesi halinde mekanizmayı etkinleştirmekle tehdit ettiğini belirtiyor.
İran Yüksek Milli Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Laricani ise, "Müzakere şartımız, savaş bahanesi olmayan gerçek müzakerelerin yürütülmesidir" diyerek, "Geçici bir ateşkesle savaş halinde yaşıyoruz ve yenilenen saldırganlığı engellemeliyiz" dedi.
Bloomberg, birkaç "bilgili diplomata" dayanarak, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) yetkililerinin, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokları konusunda istişarelerde bulunmak üzere gelecek hafta Washington'a gideceğini bildirdi.
Bu ziyaret, ajansın Genel Müdürü Rafael Grossi tarafından görevlendirilen müfettişlerin, son savaşın ardından izleme faaliyetlerini yeniden başlatmak için İran'dan onay alamamasının ardından gerçekleşti.
