İran Meclisi Milli Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Üyesi İsmail Koçeri, Avrupalı ülkelerin yaptırımları geri getirme mekanizmasını (snapback) işletmesi halinde Tahran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'ndan (NPT) çekilmeyi kesin bir seçenek olarak değerlendireceğini söyledi.
YDH - İran Meclisi Milli Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Üyesi İsmail Koçeri, Avrupalı ülkelerin nükleer anlaşma kapsamındaki yaptırımları geri getirme mekanizmasını (snapback) devreye sokması halinde, İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'ndan (NPT) çekilmesinin masadaki en önemli seçenek olacağını bildirdi.
Tesnim haber ajansına konuşan Koçeri, Avrupa'nın mekanizmayı yeniden işletme olasılığına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
"Mekanizma zaten işlevsiz hale geldi"
Koçeri, "snapback" olarak da bilinen mekanizmanın hukuki bir geçerliliği kalmadığını savunarak, "Gerçek şu ki ‘mekanizma’ ya da aynı adıyla snapback, Trump’ın ilk başkanlık döneminde zaten işlevsiz hale geldi. O dönemde Amerika tek taraflı biçimde nükleer anlaşmadan ayrıldı ve ‘nükleer anlaşma’ diye bilinen metin fiilen geçerliliğini kaybetti. Avrupalılar da üstlendikleri taahhütleri hiçbir zaman yerine getirmedi," diye konuştu.
Amerika ve müttefiklerinin kendilerini uluslararası hukukun üzerinde gördüğünü ifade eden Koçeri, "Bugün Amerika ve müttefikleri kendilerini hukukun üstünde görüyor ve aldıkları her kararın dünyaya dayatılması gerektiğini sanıyor. Oysa uluslararası hukukun hangi maddesi bir ülkeye ya da birkaç güce diğer devletler hakkında keyfi karar alma yetkisi tanıyor? İşte bu anlayış yüzünden ‘mekanizma’ gibi araçların hiçbir meşruiyeti ve işlevi kalmadı," dedi.
"Söylem, hukuki dayanaktan çok psikolojik operasyon"
Koçeri, Birleşmiş Milletlerin (BM) bu tür durumlarda hukuki bir hakem rolü üstlenmesi gerektiğini ancak veto hakkına sahip ülkelerin uluslararası mekanizmaları kendi çıkarları için kullandığını belirtti.
Koçeri, "Dolayısıyla mekanizmayı devreye sokma söylemi, hukuki dayanağı olmaktan çok İran’a karşı bir psikolojik operasyon," ifadelerini kullandı.
İran'ın nükleer anlaşmadaki tüm yükümlülüklerini zamanında yerine getirdiğini vurgulayan Koçeri, şunları kaydetti:
"İran, anlaşmadaki bütün yükümlülüklerini zamanında yerine getirdi. Bunu her uluslararası mahkemede kanıtlayabiliriz. Karşı tarafta ise Amerika yalnızca taahhütlerine uymamakla kalmadı, üstüne yeni yaptırımlar uyguladı. Avrupalılar da yükümlülüklerini yerine getirmek yerine Washington’un peşine takıldılar."
"NPT'den çekilmek masadaki en önemli seçenek"
Koçeri, Avrupa'nın mekanizmayı işletmesi durumunda İran'ın atacağı adımlara ilişkin şu uyarıda bulundu:
"Avrupalılar bir kez daha işlevsiz mekanizmayı işletmeye kalkarsa, İran’ın masasında birçok seçenek var. Bunlardan en önemlisi NPT'den çekilmek. Elbette bu karara, milli çıkarlarımız çerçevesinde varılacak. Ama İran halkının menfaatleri bunu gerektirirse, hiç tereddüt etmeden NPT'den ayrılacağız."
İran'ın hiçbir zaman hukuku çiğnemediğini söyleyen Koçeri, "Fakat karşı taraf yasa dışı ve zalimane adımlar atarsa, biz de ona uygun şekilde karşılık veririz. Mekanizma işletilirse NPT’den çekilmek, kesin ve güçlü bir seçenek olacak," dedi.
Koçeri, düşmanların baskı ve yaptırımlarla İran'ı geri adım attırmaya çalıştığını ancak bunun yalnızca halkın direncini artırdığını belirterek, "İran milleti defalarca gösterdi ki Amerika’nın ve müttefiklerinin zorbalığına boyun eğmez. Halkımızın hakları görmezden gelinirse, İran’ın yanıtı kararlı, hukuki ve caydırıcı olur," diye konuştu.
