Rusya, Suriye’de Ocak 2024’te önceki yönetimin düşmesinin ardından kurulan HTŞ rejimiyle çatışmacı bir tutumdan kaçınarak diplomatik ilişkileri sürdürüyor. Moskova, ülkenin güneyinde istikrarı sağlamayı ve yeni rejimin “ılımlılığını” test etmeyi amaçlayan çok yönlü bir strateji izliyor.
YDH - Ocak 2024’te Suriye’deki önceki yönetimin düşmesini takip eden ilk haftalardan itibaren Rusya, Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) rejimiyle çatışmacı bir pozisyon almaktan kaçındı. Aksine, iki taraf da ilişkileri belirli bir seviyede tutma niyetini ortaya koyan bir dizi diplomatik adım attı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Colani (şimdiki adıyla Ahmed eş-Şaraa) arasında Şubat 2025’te yapılan ve Kremlin’in “yapıcı” olarak nitelendirdiği telefon görüşmesi, bu adımların başlangıcı oldu.
Ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “yüksek düzeyli ziyaretler” planlandığını açıkladı ve eş-HTŞ'nin Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani, Lavrov ile görüşmek üzere Moskova’yı ziyaret etti.
Güney Suriye’de istikrar arayışı
Diplomatik temasların yanı sıra Rus medyası, HTŞ rejiminin, ülkenin güney vilayetlerinde Rus askeri polis devriyelerinin yeniden başlatılmasıyla ilgilendiğini bildirdi. Bu gelişme, İsrail’i Süveyda’ya bağlayacak bir “insani koridor” kurulması girişimlerine ilişkin tartışmaların arttığı bir dönemde yaşandı.
Primakov Ulusal Araştırma Enstitüsüne bağlı Ortadoğu Çalışmaları Merkezinden uzman Nikolay Suhov, el-Ahbar’a yaptığı açıklamada, Rus devriyelerinin geri dönmesinin “güney cephesindeki gerilimi düşürme ve durumu dondurma çabalarıyla mantıklı bir şekilde örtüştüğünü” söyledi.
Suhov’a göre Şam, bu devriyeleri “özellikle İsrail’in devam eden faaliyetleri karşısında istikrarı sağlamak için bir araç” olarak görüyor.
Suhov, İsrail bağlantılı “insani koridor” projesinin ise “ciddi sorunlar” barındırdığını belirtti.
Uzman, böyle bir koridorun “İsrail tarafından fiili bir toprak işgali ve Suriye’nin egemenliği pahasına bir normalleşme adımı” olarak anlaşılabileceği uyarısında bulundu.
Rusya’nın yeni döneme bakışı
Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi düşünce kuruluşunun başkan yardımcısı Aleksandr Aksinyonok ise Moskova’nın, Şam’daki mevcut yönetime “ılımlılıklarını ve radikal unsurları dışlama yeteneklerini” test etmek için bir fırsat verilmesi gerektiğine inandığını ifade etti.
Yeni Suriye: Nereye? başlıklı bir makale yayımlayan Aksinyonok’a göre Rusya, yeni yönetimin “modern, İslami karakterli bir devlet inşa etme” potansiyelini görmek istiyor.
Aksinyonok, yeni yönetimin iktidara gelmesinin bir “askeri darbe” olmadığını, daha ziyade önceki yönetimin “içeriden çöküşünün” bir sonucu olduğunu savundu.
