Gazze’de süren savaşın İsrail ekonomisinde işgücü kaybı, küçülen büyüme, borsada sert düşüş ve uluslararası izolasyon endişelerini artırdığı belirtildi.
YDH- Bloomberg’in bildirdiğine göre, Gazze’deki savaşın şiddetlenmesi ve ateşkes işaretlerinin görülmemesi, İsrail ekonomisi ve iş dünyasında “daha büyük baskılara” yol açıyor.
Haberde, iki yıla yaklaşan çatışmalar boyunca tekrarlanan askeri seferberliklerin, iş dünyasında işgücü sıkıntısı yarattığı kaydedildi. Veri analitiği şirketi BigID’in kurucu ortağı Nimrod Vax, bir dönem 600 çalışanın yüzde 20’sinin orduda görev yaptığını ve bunun uzun vadeli projelerle araştırma-geliştirme faaliyetlerini olumsuz etkilediğini belirtti.
Bloomberg, son on yılda başarılı şirketler kuran çok sayıda İsrailli girişimcinin, çalışanlarının askere alınması nedeniyle belirsizlikle karşı karşıya olduğunu aktardı. Gazze’ye yönelik son saldırı için 130 bin yedek askerin daha göreve çağrılmasının beklendiği, bunun ülke işgücünün yaklaşık yüzde 3’üne denk geldiği bildirildi.
Haberde, İsrail’in uzun bir savaşa hazırlandığı, bunun yüzbinlerce Filistinlinin hayatını tehlikeye attığı ve defalarca yerinden edilmesine yol açtığı ifade edildi.
Önümüzdeki hafta Fransa ve Suudi Arabistan’ın, daha fazla ülkenin Filistin devletini tanıması için girişim başlatacağı, Avrupa Birliği’nin ise İsrail’in tercihli ticaret statüsünü askıya almayı önerdiği bildirildi.
Bloomberg, yatırımcıların, uzun süren çatışmanın etkileri konusunda giderek daha fazla kaygılandığını, yaptırım tehditleri ve duraklayan ekonomi nedeniyle bu ay İsrail borsasının sert düşüş yaşadığını belirtti.
Haberde, Başbakan Benyamin Netanyahu’nun savaşın ülkeyi “tecrit” ettiğini söyleyerek daha fazla kendi kendine yetmesi gerektiğini ifade ettiği, ardından sözlerinin yanlış anlaşıldığını belirterek “güvenlik bağımsızlığını” kastettiğini açıkladığı aktarıldı.
İsrail’in özellikle teknoloji alanındaki ihracatçı şirketlerinin, Gazze’deki yıkım görüntülerinin “küresel tepki” yaratması nedeniyle ülkenin uluslararası alanda dışlanmasından “endişe” ettiği kaydedildi. Bazı Avrupalı müşterilerin, İsrailli savunma şirketlerinden yeni sipariş görüşmelerini “gizli” yürütmelerini talep ettiği belirtildi.
Haberde, küçük ve orta ölçekli işletmelerin, işgücü kaybından en çok etkilenen kesim olduğu ifade edildi. İsrail Sanayiciler Birliği Başkanı Ron Tomer, birkaç çalışanın yokluğunun küçük işletmeleri kapanma noktasına getirebileceğini belirtti.
İsrail ekonomisinin geçen yıl, Covid-19 dönemi hariç, son yirmi yılın “en yavaş” büyümesini kaydettiği, üretimin enflasyona göre ayarlandığında savaş öncesi seviyelerin altında kaldığı kaydedildi.
Bloomberg Economics’ten Ziad Daoud, İsrail ekonomisinin savaş nedeniyle “yüzde 7 daha küçük” hale geldiğini, bunun küresel mali kriz sırasında ABD’nin yaşadığı kayıpla karşılaştırılabileceğini ifade etti.
Haberde, savaşın Filistin ekonomisini de ağır şekilde çökerttiği, Dünya Bankası’nın bunu “bir nesilden fazladır yaşanan en derin daralma” olarak nitelediği bildirildi.
İsrail’in sosyal güvenlik sistemine göre, 30 günden fazla süreyle göreve çağrılan serbest meslek sahibi yedek askerlerin yüzde 5’i işyerlerini kapatmak zorunda kaldı. Çin tıbbı uygulayıcısı Yaniv Ptaya, Ekim 2023’ten bu yana üç kez askere çağrıldığını, toplamda altı aydan fazla işinden uzak kaldığını ve iki kliniğinden birini kapatmak zorunda kaldığını belirtti.
Haberde, hükümetin yedek askerlerin maaşlarını ödediği, ancak sosyal haklar ve ek mesai ödemeleri gibi ek maliyetleri “karşılamadığı”, bu yükün ekonomiye yayıldığı kaydedildi.
İsrail ordusunun verilerine göre, yedek askerlik zorunlu olmasına rağmen çağrılanların yüzde 75’i göreve katıldı. Medya raporlarında ise katılım oranının yüzde 60-70 arasında olduğunun öne sürüldüğü bildirildi.
