Kanada, İngiltere ve Avustralya, “iki devletli çözümü” destekleyerek İsrail’in tepkisini çekti.
YDH- Britanya, Kanada ve Avustralya bugün pazar günü resmen Filistin devletini tanıdı; bu adım, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantısı öncesinde yaşanan “diplomatik tsunami” olarak nitelendirildi.
Britanya Başbakanı Keir Starmer, ülkesinin Filistin’i tanıdığını bildirdi ve “iki devletli çözüm” umutlarının azaldığını ancak bunun sona ermesine izin verilemeyeceğini belirtti. Starmer, “Hamas’ın gelecekte yönetimde veya güvenlik alanında herhangi bir rolünün olmaması gerektiğini” vurguladı ve önümüzdeki haftalarda örgüt üyelerine “ek yaptırımlar” uygulanacağını ifade etti.
Başbakan Starmer ayrıca, Ortadoğu’daki artan korku ve gerilim karşısında, barış ve iki devletli çözüm imkânını korumak için adımlar attıklarını bildirdi; bu kapsamda, “İsrail’in güvenliğinin” yanı sıra yaşanabilir bir Filistin devletinin varlığının sağlanması gerektiğini belirtti.
Filistin devletinin tanınmasının artık zamanı geldiğini belirterek, iki devletli çözümün Hamas’a bir ödül olmadığını söyleyen Starmer, örgütün hükümet veya güvenlik alanında rolünün bulunmayacağını iddia etti.
Starmer, Gazze’deki krizin açlık ve yıkım açısından benzeri görülmemiş seviyelere ulaştığını belirtti ve on binlerce kişinin hayatını kaybettiğini, bunların arasında yiyecek ve su toplarken ölenlerin de bulunduğunu bildirdi. Yardımların yetersiz olduğunu vurgulayan Starmer, İsrail’e sınır kapılarındaki kısıtlamaları kaldırması ve insani yardımların serbestçe girişine izin vermesi çağrısında bulundu.
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese de Dışişleri Bakanı Penny Wong ile yaptığı ortak açıklamada, “Avustralya resmen bağımsız ve egemen bir Filistin devletini tanımaktadır” ifadelerini kullandı.
Açıklamada, bu adımın, Gazze’de ateşkesin sağlanması ve esirlerin serbest bırakılmasıyla başlayan, iki devletli çözümü canlandırmaya yönelik koordine edilmiş uluslararası bir çabanın parçası olduğu belirtildi.
Bloomberg’in aktardığına göre, Kanada da resmen Filistin devletini tanıdı; bu adım, ülkeyi Avrupa müttefikleriyle aynı safa yerleştirirken, ABD Başkanı Donald Trump’ın eleştirilerine neden olan bir politikayı da ilerletmiş oldu.
Kanada Başbakanı Mark Carney’nin ofisi, pazar günü yaptığı açıklamada, kararın “iki devletli çözüm olasılığını korumaya yönelik koordineli uluslararası bir çaba” olduğunu bildirdi.
Açıklamada, “Kanada, bu tanımanın her şeyi çözeceğini düşünmese de bu tanıma, Birleşmiş Milletler Şartı’nda yer alan kendi kendini tayin hakkı ve temel insan hakları ilkeleri ile Kanada’nın yıllardır izlediği tutarlı politikayla uyumludur.” ifadeleri yer aldı.
Habere göre, Carney, temmuz ayında Fransa ve İngiltere dahil müttefikleriyle birlikte Filistin’i tanıyacağına dair verdiği sözü yerine getiriyor. Avustralya ve diğer ülkelerin de Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun New York’ta bu hafta başlayacak toplantıları çerçevesinde bu adımı atması bekleniyor.
Kanada, böylece halihazırda 193 BM üyesi devletin 147’sinin tanıdığı Filistin devletliğine katılmış oldu.
Kanada başbakanı, bu yıl erken seçimlerde Avrupa ortaklarıyla bağları güçlendirme ve ülkesinin ABD’ye olan güvenlik ve ekonomik bağımlılığını azaltma sözüyle seçilmişti.
Carney, Temmuz ayında Filistin’i tanıyacağını duyurduğunda, Trump bunun Kanada’nın ABD ile ticaret anlaşması yapma yeteneğini tehlikeye atacağını ifade etmişti.
Carney’nin ofisi, “tanımanın Filistin Yönetimi’nin reform taahhütlerine dayandığını ve 2026’da Hamas’ın katılımı olmadan seçimlerin yapılması ile devletin silahsızlandırılmasını içerdiğini” bildirdi.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İngiltere ve diğer ülkelerin Filistin’i tanıma planlarına sert tepki gösterdi; bunun “Hamas’ın cani terörünü ödüllendirmek” ve “kurbanlarını cezalandırmak” anlamına geldiğini öne sürdü. İsrail, tanımanın Gazze’de ateşkes sağlama ve esirlerin serbest bırakılması çabalarını da zayıflatacağını iddia etti.
Netanyahu, Kanada’nın açıklamasından önce, pazar günü yaptığı açıklamada, İsrail’in BM’de ve diğer tüm alanlarda, ülkeye yönelik yanlış propaganda ve Filistin devletinin kurulması çağrılarına karşı “mücadele” etmek zorunda kalacağını belirtti.
Carney’nin ofisi, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’teki yerleşimlerin hızla inşa edilmesi, Filistinlilere yönelik şiddet, Gazze’deki insani felaket ve 7 Ekim’de Hamas tarafından gerçekleştirilen saldırının, “iki devletli çözüm” olasılığını ciddi şekilde zayıflattığını bildirdi.
Kanada’nın tanımasının, ülkenin “İsrail’in güvenliğine yönelik kararlı desteğini azaltmadığı; bu güvenliğin uzun vadede yalnızca kapsamlı bir barış anlaşmasıyla sağlanabileceği” de açıklamada vurgulandı.
Bloomberg’e göre, diplomatlar, Trump yönetimiyle ilişkilerin zarar görmesini “sınırlamak” için perde arkasında çalışmalar yürüttü. Kanada hükümetinden bir yetkili, son haftalarda ABD ile “çok sayıda görüşme” yapıldığını ve politikanın Amerikalılar tarafından “iyi anlaşıldığını” söyledi. Yetkili, Kanada ile ABD’nin Ortadoğu’da “barışa” ulaşma konusunda aynı “genel hedefi” paylaştığını da ekledi.
Habere göre, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Filistin devletliğinin tanınması planını öncülük etti. Fransa ve Suudi Arabistan, pazartesi günü New York’ta “iki devletli çözüm” konulu bir konferansa eş başkanlık edecek ve Carney’nin de konuşması bekleniyor. Ancak Japonya ve Almanya’nın tanımama kararı, çabayı olumsuz etkiledi.
