Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Rafael Grossi, İran’ın nükleer silah programı bulunmadığını denetimler aracılığıyla teyit etti. Ancak İran’ın güvenlik endişeleri, BM yaptırımlarının yeniden devreye sokulması ve siyasi gerilimler UAEA ile iş birliğini zorlaştırıyor.
YDH- Birleşmiş Milletler’in nükleer denetim kurumu Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Grossi, İran İslam Cumhuriyeti’nin nükleer silah programı bulunmadığını saha denetimleri temelinde bir kez daha doğruladı.
Grossi, Perşembe günü Rudaw’dan Namo Abdulla’ya verdiği demeçte, “Denetimler yaptığımız için İran’da nükleer silah programı olmadığını söyleyebilirim. Denetimler olmazsa, biz orada bulunmazsak kuşkular kaçınılmaz olarak artar,” ifadelerini kullandı.
Bu açıklama, İran’ın Avrupa’nın üç ülkesinin “snapback” mekanizmasını devreye alarak Birleşmiş Milletler yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koymasının, 9 Eylül’de Kahire’de UAEA ile imzalanan iş birliği anlaşmasını geçersiz kılacağı uyarısının hemen ardından geldi.
İran Parlamentosu, Haziran ayında İsrail ve ABD’nin üç nükleer tesisine yönelik saldırısını uluslararası hukuka ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na (NPT) açık bir ihlal olarak değerlendirerek, yönetimin UAEA ile tüm iş birliğini askıya almasını zorunlu kılan yasayı oy birliğiyle kabul etti.
Grossi, İran’ın güvenlik kaygılarını anladığını vurgulayarak, “Bir UAEA Başkanı olarak önceliğim, saldırıya uğradıkları endişelerini diplomatik yollarla anlamak. Bu endişeleri gidermek için çalışıyoruz,” dedi.
Parlamento kararı gereği, UAEA müfettişleri, İran’ın nükleer tesisleri ve barışçıl nükleer faaliyetlerinin güvenliği ancak İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nin onayıyla sağlanırsa ülkeye giriş yapabilecek.
Bu kararın arkasında, UAEA’nın siyasi amaçlarla aldığı ve ABD-İsrail saldırılarının yolunu açan kararı ile ajansın terörist saldırıyı kınamaması yer alıyor.
Grossi’nin açıklamaları, İran’ın barışçıl nükleer programı üzerine yeniden müzakere çağrılarını reddetmesinden sonra geldi.
Tahran, Pekin ve Moskova’nın BM Güvenlik Konseyi’ne gönderdiği ortak mektupta, İran’a yönelik BM yaptırımlarının otomatik olarak yeniden yürürlüğe girmediği ve 2015 nükleer anlaşmasının Güvenlik Konseyi onayının sona erdiği vurgulanmıştı.
İran, Rusya ve Çin, UAEA Başkanı’na yazdıkları mektupta, Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararının sona erdiğini ve ajansın Tahran’ın nükleer programına ilişkin doğrulama ile izleme raporlarının geçersiz olduğunu bildirdi.
UAEA Başkanı, İran’daki bazı nükleer tesislerdeki hareketliliğe ilişkin uydu görüntüleri hakkında ise “Bunlar normal faaliyetler” değerlendirmesinde bulundu.
Grossi, “Buralar büyük sanayi alanları. Kamyonlar ve insanlar hareket ediyor ancak elimizdeki veriler, malzeme ya da santrifüjlerin çalışmasına işaret edecek bir durumu göstermiyor,” dedi.
