Rusya'nın savunma sanayiinden belgeleri, Moskova'nın 6,5 milyar dolarlık bir anlaşma kapsamında İran için ilk 16 adet Su-35 savaş uçağının üretimine başladığını ortaya koydu. Teslimatların 2027 sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.
YDH - Rusya savunma sanayiinden sızan yazışmalar, Moskova'nın Tahran ile imzaladığı 6,5 milyar dolarlık anlaşma çerçevesinde, İran için üretilecek ilk 16 adet Su-35 çok rollü savaş uçağının imalatına başladığını doğruluyor.
Geçen hafta ortaya çıkan belgelere göre, montaj çalışmaları Rusya'nın Suhoy uçakları için ana üretim merkezi olan Komsomolsk-na-Amure Havacılık Fabrikası'nda (KnAAZ) devam ediyor.
Teslimatların tamamının 2027 sonuna kadar tamamlanacağı belirtiliyor.
Sızıntı, Ekim 2025'te duyurulan ve toplam 48 adet Su-35 savaş uçağını kapsayan yaklaşık 6,5 milyar dolarlık (yaklaşık 6 milyar avro) anlaşmayı teyit ediyor.
Bu anlaşma, modern tarihte Moskova ile Tahran arasındaki en büyük silah transferlerinden biri olarak kayıtlara geçti.
Analistler, dördüncü nesil bu uçakların İran envanterine katılmasının Orta Doğu'daki hava gücü dengesini değiştirebileceği ve İsrail, Suudi Arabistan, ABD gibi bölgesel aktörler arasındaki stratejik rekabeti yeniden şekillendirebileceği uyarısında bulunuyor.
Defense Security Asia sitesinde yer alana analize göre sızıntının, Ukrayna kökenli hacker gruplarının Rusya'nın savunma sanayii altyapısına sızması sonucu gerçekleştiği değerlendiriliyor.
İran'ın Su-35 alımları, ülkenin kırk yılı aşkın süredir gerçekleştirdiği en kapsamlı insanlı muharip havacılık modernizasyonu anlamına geliyor.
Tahran, bu adımla Vietnam Savaşı döneminden kalma yaşlanmış filosunu, dünyanın en yetenekli savaş uçaklarından biriyle değiştirmeyi hedefliyor.
Sızıntının kaynağı ve üretim detayları
28 Kasım 2025'te ortaya çıkan yeni yazışmalar, İran Savunma Bakanlığı için ayrılan ilk 16 Su-35'in üretim sürecine dair ayrıntılar sunuyor.
Belgelere göre uçakların imalatı 2024'te başladı ve Rusya Savunma Bakanlığı yetkilileri, alt sistem entegrasyonunu ve ihracat standartlarına uygunluğu denetliyor.
Yıllık yaklaşık 14 uçak üretim kapasitesine sahip olan KnAAZ tesisinin, son iç talimatlar ve altyapı yatırımlarıyla bu rakamı artırmayı hedeflediği anlaşılıyor.
Birleşik Uçak Şirketi (UAC) yönetimi, 2025 ortasında KnAAZ'ın "birkaç büyük uluslararası sipariş" için genişletildiğini açıklamıştı. Bu açıklamanın İran sözleşmesine işaret ettiği düşünülüyor.
Geçen haftanın sızıntıları, ekim ayında Rusya'nın KRET kuruluşundan çalınan ve İran'ın 48 uçaklık 6 milyar avroluk paketini ifşa eden belgelerin devamı niteliğinde. Önceki belgelerde İran, "364" koduyla anılıyor ve teslimatların 2026-2028 arasında kademeli olarak yapılacağı belirtiliyordu.
Açık kaynak istihbarat analistleri, her iki sızıntıda da aynı tedarikçi kodlarının ve benzer zaman çizelgelerinin yer almasının, belgelerin gerçekliğine olan güveni artırdığını belirtiyor. Rus yetkililer ise konuyla ilgili sessizliğini koruyor.
İran'ın 40 yıllık modernizasyon arayışı
İran'ın modern savaş uçağı arayışı, kırk yılı aşkın süredir devam eden yaptırımlar ve yaşlanan filosundaki operasyonel gerilemeden kaynaklanıyor.
İran İslam Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (IRIAF) envanterinde bulunan yaklaşık 300 uçağın büyük bir kısmı, 1960'lar ve 1970'lerden kalma F-4 Phantom, F-5 Tiger, F-14 Tomcat, MiG-29 ve Su-24 gibi modellerden oluşuyor.
Söz konusu uçaklar, ağır bakım kısıtlamaları, eski aviyonikler ve kronik yedek parça sıkıntısıyla karşı karşıya bulunuyor. Yerli modernizasyon girişimleri olan Saeqeh ve Kowsar programları ise yalnızca sınırlı ara çözümler sunabildi.
Su-35 anlaşmasının temelleri 2019'da atıldı. 2022'de Rusya'nın Ukrayna'ya askeri müdahalesi ve İran'ın Rusya'ya insansız hava aracı tedarik etmesiyle askeri istişareler hız kazandı. Bu yılın ocak ayında üst düzey bir Devrim Muhafızları komutanı, büyük bir Su-35 alım anlaşmasının varlığını resmen doğruladı.
Uydu görüntüleri, 2024 ve 2025 başlarında İsfahan'daki 8. Taktik Hava Üssü'nde (TAB-8) yeni nesil Rus uçaklarına hazırlık amacıyla kapsamlı bir altyapı yenilemesi yapıldığını ortaya koydu.
Teslimat takvimi
Sızan yazışmalara göre ilk 16 Su-35, İran'ın görev gereksinimlerine göre uyarlanıyor. 16 uçaklık ilk partinin teslimatının 2026-2027 arasında gerçekleşmesi, toplam 48 uçaklık programın ise 2028'e kadar uzanması planlanıyor.
Rusya'nın bu takvime uyma kabiliyeti, kendi savaş kayıplarını telafi etme ihtiyacı ve yaptırımlar nedeniyle yaşanan mikroelektronik sıkıntısı gibi baskılar altında bulunuyor.
Buna rağmen KnAAZ tesislerinin genişletilmesi, Moskova'nın bu sözleşmeyi yerine getirme kararlılığını gösteriyor.
Anlaşmanın finansmanının, petrol karşılığı silah takası, insansız hava aracı teknolojisi transferi ve Batı denetimindeki finansal sistemleri devre dışı bırakan alternatif ödemelerin bir birleşimiyle sağlandığı tahmin ediliyor.
Su-35'in teknik özellikleri İran'a ne kazandıracak?
Suhoy Su-35S (NATO kodu: Flanker-E), uzun menzilli sensörleri, yüksek manevra kabiliyeti ve gelişmiş elektronik harp sistemleriyle öne çıkıyor.
Çift motoru ve 3D itki vektörü sayesinde Mach 2,25 hıza ulaşabilen uçak, çoğu Batı dördüncü nesil uçağının sahip olmadığı bir manevra yeteneği sergiliyor.
1500 kilometreyi aşan muharebe yarıçapı, ek yakıt tanklarıyla 3600 kilometreye kadar çıkabiliyor. Bu menzil, İran'a Basra Körfezi, Arabistan Denizi ve Doğu Akdeniz'de güç aktarma kapasitesi sağlıyor.
Uçağın Irbis-E PESA radarı 350 kilometre mesafedeki hedefleri tespit edebilirken, aynı anda 30 hedefi izleyip 8'ine angaje olabiliyor.
R-77-1 ve R-37M gibi füzelerle donatılması, İran Hava Kuvvetleri'nin hasım üsleri ve deniz unsurlarını güvenli mesafeden tehdit etme yeteneğini artırıyor.
