John Bolton o kadar hayal kırıklığına uğramıştı ki daha önce planlandığı üzere basın toplantısında Pompeo ve Mnuchin’e katılıp Trump’ın açıklamasını okumaya yanaşmadı.
YDH-İran’da yayımlanan Cevan gazetesi yazarı Seyyid Rahim Lari, Trump hükümetinin İran’a uyguladığı yeni yaptırımları değerlendirdi.
***
Amerikan Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin, 2 Kasım Cuma günü, Amerika’nın İran’a karşı 5 Kasım’dan itibaren yeni yaptırımlar başlatacağını açıklamak için telefon aracılığıyla bir basın toplantısına katıldı.
Üç yıl önce nükleer anlaşma sebebiyle kaldırılan yaptırımlar, Amerikan hükümeti tarafından yeniden uygulamaya konmak isteniyordu.
Amerikan Başkanı Donald Trump da kısa bir süre önce yayımladığı Twitter mesajıyla yaptırımların tekrar uygulanacağını belirtti ve bu yaptırımlar konusundaki planına dair tutumunu açıkladı.
Bunlar, İran’a yönelik daha önce de söz konusu ettiği iddiaların ve İran’la yeniden müzakere yapılması yönündeki cevapsız kalan beklentisinin tekrarıydı.
Bu arada Trump’ın twitter sayfasında yayımladığı bir fotoğraf, her şeyden çok daha fazla kamuoyunun dikkatini çekti.
‘Taht oyunları’anlamına gelen ‘Game of Thrones’adlı bir televizyon dizisinden esinlenmiş kendi fotoğrafına şu ifadeleri yazmıştı: “Yaptırımlar geliyor; 5 Kasım”
Bu fotoğraf, kamuoyu tarafından ciddiye alınmadı, tam tersine alaya alındı. Sosyal medya kullanıcıları, bu fotoğrafı Trump’a yönelik sert saldırılar yapmak için kullandı.
“İddianame Geliyor”, “Mueller Geliyor”, “Suçlamalar Geliyor” vs. sosyal medya kullanıcılarının Rusya’nın 2016’daki Amerikan Başkanlık seçimlerine müdahalesi konusunda soruşturma yapan özel yetkili savcı Robert Mueller’in soruşturması sebebiyle Trump’ın içinde bulunduğu şartları alaya alan paylaşımlardan bazılarıydı.
Bu paylaşımlarda Trump’ın Amerikan başkanlığından azledilmeihtimali bulunduğuna dikkat çekiliyordu.
Aslında bu twitter mesajlarıyla alaya almalar, her şeyden önce dizi filmin olumsuz karakterlerinden “White Walkers”lardan esinlenmek suretiyle Trump’ın yaptığı kendi hatasının bir sonucuydu.
Bu yüzen de sosyal medya kullanıcılarından biri, “Kimse ona White Walkers’ların kötü adam olduğunu söylemedi mi?” diye sordu.
Dolayısıyla yaptırımların yeniden uygulanması, Trump’ın bu şekilde alaya alınmasıyla başlamış oldu.
Yani öyle gözüküyor ki Trump hükümeti, yeni dönemde İran’a karşı en sert yaptırımları uygulama vaatlerini yerine getiremedi.
Bunlar, Trump ile Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton gibi dostlarının nükleer anlaşmadan çekildikleri günden bu yana yerine getireceklerini tekrarlayıp durdukları vaatlerdi.
Bu vaadi yerine getirmek yerine Mike Pompeo ve Hazine Bakanı Steven Mnuchin, o konferans sırasında yeni dönemdeki yaptırımlarla ilgili olarak iki ciddi geri adımattı.
Birinci geri adım, İran’a petrol ambargosu ile ilgiliydi ve bu konuda daha önce verdikleri İran’ın petrol ihracatını sıfırlama sözünü tutmak yerine Pompeo, sekiz ülkenin İran’a petrol ambargosundan muaf tutulduğunu açıkladı.
Çin, Hindistan, Güney Kore gibi İran’ın en büyük petrol müşterileri petrol ambargosundan muaf tutulan ülkelerden bazılarıydı.
İkincisi, İran’la Swiftyoluyla yapılan bankacılık işlemleriyle ilgiliydi. Bu konuda daha önce verilen sözlerin aksine Steven Mnuchin, bu konuda indirimler yapıldığını açıkladı.
Her iki konuda da Trump hükümeti, İran’a yönelik en üst düzeyde yaptırım uygulanacağına dair verdiği sözlerden açık bir şekilde geri adım atmış oldu. Bu geri adım o kadar açıktır ki Trump hükümeti bu konuda açıklama yapmak zorunda kaldı.
Reuters’in geçtiği habere göre Hazine Bakanı Steven Mnuchin ve Amerika’nın İran’a yönelik yaptırımlarına iki sebeple karşı olduklarını açıkladı. Birinci sebep, Avrupa Birliği, Çin ve Rusya’nın Amerika’nın yeni dönem yaptırımlarına eşlik etmemesi.
Amerikan hükümetindeki bu kesime göre, azami yaptırımda ısrar etmek, olumsuz etki yapabilir ve Amerika’nın uluslararası düzeyde yalnızlaşmasına sebep olabilir.
Steven Mnuchin ve onunla aynı düşünceyi paylaşanlar, geri adım atarak ve yaptırımların düzeyini düşürerek başka bazı ülkelerin buna eşlik etmesini sağlayabileceğine ve bunun da Amerika’yı yalnızlaşmaktan kurtarabileceğine inanıyor.
Ayrıca Steven Mnuchin ve onunla aynı düşünceyi paylaşanlar, Avrupa Birliği’nin gerçekleştirmeyi vaat ettiği Swifte alternatif bir mali sistem konusunda endişeliler, bunun Amerikan dolarının nüfuzundan bağımsız bir bağlantı güzergahı yaratabileceğinden kaygı duyuyorlar.
Aslında bu çevreler, İran’ın Swift sisteminden tamamen çıkarılmasında ısrar etmenin Avrupa Birliği’ni alternatif bir seçenek üretmeye sevk etmesinden ve bunun da uzun vadede Amerikan dolarının piyasalar üzerindeki hakimiyetini zayıflatmasından korkuyorlar.
Reuters haber ajansı bu konuda Fransa Dışişleri Bakanlığı sözcülerinden birinin şu görüşünü naklediyor: Avrupa Birliği için alternatif ekonomik seçenek, İran’la ekonomik ilişkilerden daha önemli.
Avrupa bu seçenekle uluslararası ticarette kendi şirketlerini ve mali ve ekonomik kurumlarını desteklemek istiyor.
Öte yandan dünya petrol piyasası gerçekliğine dikkat etmek gerekir. İran’ın petrol ihracatını sıfırlamayı yalnızca bir slogan olarak söylemek mümkündür; ama bunun petrol piyasalarında yeri yoktur. İşte bu sebeple nihayetinde Amerikan hükümeti önde gelen petrol alıcılarına yaptırımlar konusunda muafiyet getirmeye mecbur oldu.
Öyle gözüküyor ki Amerikan Başkanı Donald Trump, o twitter paylaşımı ile kendi hükümetindeki bu grubun görüşünü kabul etti ve onların basın toplantısında yaptırımların başlatılması konusunda hükümetinin politikalarını icra eden kişiler olarak kendi görüşlerini açıklamalarına izin verdi.
Buna karşın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile Senatör Lindsey Graham ve Ted Cruz gibi radikaller Trump’ın bu kararı karşısında hayal kırıklığına uğradı.
Washington Examiner sitesinin haberine göre John Bolton o kadar hayal kırıklığına uğramıştı ki daha önce planlandığı üzere basın toplantısında Pompeo ve Mnuchin’e katılıp Trump’ın açıklamasını okumaya yanaşmadı.
Bu çevre, Trump’ın uygulayacağı yeni dönem yaptırımları ile ilgili şamatasına çok fazla umut bağlamıştı. Ancak gerçek şu ki yaptırımların başlaması sosyal medya kullanıcıları tarafından alaya alındı ve İran’a yönelik en şiddetli baskı ve yaptırımların uygulanması konusunda daha önce verilen sözlerden geri adım atıldı.
Çeviri: YDH
