Mısır tarafından hazırlanan Gazze planı, Hamas'ı “saf dışı” bırakarak Gazze'nin yeniden inşası ve insani yardımdan sorumlu olacak bir "Yönetim Yardım Misyonu" öngörüyor.
YDH- Reuters tarafından görülen bir “taslağa” göre, ABD Başkanı Donald Trump'ın “Ortadoğu Rivierası” arzusuna karşı Mısır tarafından Gazze için hazırlanan bir plan, Hamas'ı “saf dışı” bırakacak ve yerine Arap, Müslüman ve Batılı devletler tarafından kontrol edilen “geçici organlar” getirecek.
Reuters’a göre, Mısır'ın, salı günü Arap Birliği zirvesinde sunulması beklenen Gazze vizyonu, önerinin 7 Ekim 2023 saldırılarının tetiklediği savaşı sona erdirecek herhangi bir kalıcı barış anlaşmasından önce mi yoksa sonra mı uygulanacağını belirtmiyor.
Kahire'nin planının Gazze'nin yeniden inşasının “faturasını” kimin ödeyeceği gibi kritik konuları ele almadığı gibi Gazze'nin nasıl yönetileceği ya da Hamas gibi güçlü bir silahlı grubun nasıl “kenara itileceği” konusunda da herhangi bir ayrıntı içermediği bildirildi.
Mısır'ın planına göre, Gazze'de Hamas tarafından yönetilen hükümetin yerini belirsiz bir geçici süre için bir “Yönetim Yardım Misyonu” alacak ve insani yardımdan ve savaş nedeniyle harap olan bölgenin yeniden inşasını başlatmaktan sorumlu olacak.
Taslak Mısır planının hedeflerini özetleyen bir giriş bölümünde “Hamas'ın yerel yönetimi kontrol eden baskın ve silahlı siyasi unsur olarak kalması halinde Gazze'nin rehabilitasyonu ve yeniden inşası için büyük bir uluslararası finansman sağlanamayacaktır” deniliyor.
Mısır'ın Gazze'nin geleceğine ilişkin önerdiği çerçevenin ayrıntıları daha önce bildirilmemişti.
Mısır, Ürdün ve Körfez Arap ülkelerinin neredeyse bir aydır Trump'ın planına karşı diplomatik bir atak geliştirmek için çabaladığını söyleyen Reuters, bir dizi fikir ortaya atıldığını ve Mısır'ın önerisinin en önde gelen fikir olarak görüldüğünü belirtti.
Reuters, Arap liderlerin Mısır tarafından sunulan planı destekleyip desteklemeyeceğini tespit edilemediğini kaydetti.
Yönetim misyonunu kimin yürüteceği söylenmeyen planda, “Gazze'nin mümkün olan en kısa sürede toparlanmasına yardımcı olmak için Gazze'deki ve başka yerlerdeki Filistinlilerin uzmanlığından yararlanılacağı” belirtiliyor.
Reuters, planın, Mısır ve Ürdün gibi Arap devletlerinin güvenlik tehdidi olarak gördüğü ABD'nin Filistinlilerin Gazze'den tehcir önerisini kesin bir dille reddettiğini söyledi.
Teklif taslağı, Gazze müzakerelerinde yer alan ve taslak henüz kamuoyuna açıklanmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkili tarafından Reuters ile paylaşıldı.
Dengeleme Gücü
Hamas'ın üst düzey yetkililerinden Sami Ebu Zuhri Reuters'a yaptığı açıklamada Mısır'dan böyle bir teklif gelmediğini söyledi.
“Gazze'de ertesi güne sadece Filistinliler karar vermelidir” diyen Zuhri şöyle devam etti: “Hamas, Gazze Şeridi topraklarında herhangi bir yabancı gücün bulunmasını ya da Filistinli olmayan herhangi bir yönetim biçimini ya da projeyi dayatma girişimlerini reddetmektedir.”
Mısır'ın taslağında gelecekteki seçimlerden bahsedilmiyor.
Mısır dışişleri bakanlığı yorum talebine hemen yanıt vermediği gibi, herhangi bir plana destek vermesi, gelecekteki herhangi bir yeniden inşanın tekrar yıkılmayacağı taahhüdünü güvence altına almak için hayati olarak görülen İsrail başbakanının ofisi de yanıt vermedi.
Reuters, Mısır'ın taslağının Hamas'ın “silahsızlanmayı” ya da “siyasetten çekilmeyi” reddetmesi halinde ne gibi adımlar atılabileceği konusunu ele almadığını belirtti.
Habere göre, teklif, Hamas’tan güvenliği sağlama rolünü devralacak ve nihai olarak yeni bir yerel polis gücünün kurulmasıyla birlikte, esas olarak Arap devletlerinden oluşan bir “Uluslararası İstikrar Gücü” öngörüyor.
Taslağa göre, hem güvenlik hem de yönetim organları bir yönlendirme kurulu tarafından “düzenlenecek, yönlendirilecek ve denetlenecektir.” Taslakta bu kurulun kilit Arap ülkeleri, İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleri, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Avrupa Birliği ve üye devletleri ve diğerlerinden oluşacağı belirtiliyor.
Plan, kamuoyu yoklamalarının Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinliler arasında çok az desteği olduğunu gösterdiği Filistin Yönetimi için merkezi bir yönetim rolünü detaylandırıyor.
Reuters'a konuşan Filistinli bir yetkili, Batı Şeria gibi Gazze'nin de Filistin Yönetimi'nin yetki alanına girdiğini ve Filistinliler tarafından yönetilmesi gerektiğini söyledi.
Söz konusu yetkili şöyle dedi: “Mısırlılarla, Filistinli uzmanlardan oluşan ve altı ay boyunca Gazze Şeridi'nin yönetiminde Filistin Yönetimi'ne yardımcı olacak bir komite üzerinde anlaştık. Komite Filistinli uzmanlardan oluşuyor ve Filistin Yönetimi ile koordinasyon içinde çalışıyor, Filistinli olmayan kurumlara hesap vermiyor.”
Yeniden Yapılanma Tasarısı
Planın, BM tarafından 53 milyar dolardan fazla olduğu tahmin edilen Gazze'nin yeniden inşası için kimin “ödeme” yapacağını belirtmediği kaydedildi. Reuters'a konuşan iki kaynak, Körfez ve Arap ülkelerinin yeniden inşanın ilk aşamasında en az 20 milyar dolar taahhüt etmeleri gerektiğini söyledi.
Reuters’a göre, Mısır'ın önerisi, yönetim kurulundaki devletlerin geçici yönetim organını desteklemek için bir fon oluşturmasını ve Gazze için daha uzun vadeli bir yeniden inşa ve kalkınma planına katkı aramak üzere bağış konferansları düzenlemesini öngörüyor.
Plan herhangi bir özel mali taahhüt içermiyor.
Reuters, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi petrol ve gaz üreticisi Körfez Arap ülkelerinin bölgeden gelecek fonlar için hayati önem taşıyan kaynaklar olabileceğini bildirdi.
Reuters, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Hamas ve diğer direniş gruplarını varoluşsal bir tehdit olarak gördüğünü ve Hamas “saf dışı” bırakılana kadar herhangi bir finansman sağlama olasılığının düşük olduğunu belirtti.
Katar ve BAE dışişleri bakanlıkları ile Suudi Arabistan'ın uluslararası medya ofisi Mısır'ın planıyla ilgili yorum taleplerine ya da Gazze'nin yeniden inşası için fon sağlamaya istekli olup olmadıkları yönündeki sorulara hemen yanıt vermedi.
Reuters’da yer aldığına göre, Taslak planda ayrıca yönetim kurulunun akademisyenler, STK liderleri ve diğer önemli isimlerden oluşan bir Sivil Toplum Danışma Kurulu ile koordinasyon içinde olması isteniyor.
