Uluslararası yardım kuruluşları, İsrail’in Gazze’de yardım dağıtımını kontrol altına alma ve ABD destekli yeni bir sistemi uygulama planlarının daha fazla acı ve ölüme yol açacağı uyarısında bulundu.
YDH- Associated Press'in (AP) haberine göre, Uluslararası yardım kuruluşları yaptığı açıklamada, İsrail’in, ABD destekli yeni bir öneri de dahil olmak üzere, Gazze’de yardım dağıtımını kontrol etme planının, zaten harap durumdaki Filistin topraklarında acı ve ölümleri daha da artıracağını belirtti.
Söz konusu kuruluşlar, İsrail’i üç aydır süren gıda ve diğer yardımları engelleyen ablukasını kaldırmaya çağırdı.
ABD’nin İsrail Büyükelçisi Mike Huckabee, yeni ABD destekli yardım sisteminin yakında başlatılacağını belirterek BM ve diğer yardım gruplarını bu sürece katılmaya davet etti.
BM ise şu ana kadar yeni sistemi, “yardımı silahlaştırdığı”, Filistinlilerin kitlesel olarak yerlerinden edilmesine yol açacağı, tarafsızlık ilkelerini ihlal edeceği ve ihtiyaç duyulan ölçekte yardım sağlayamayacağı gerekçesiyle reddetti.
Gazze’de artık günlük bir çaresizlik sahnesine dönüşen manzarada, güneydeki Han Yunus kentinde binlerce Filistinlinin bir hayır mutfağında makarna almak için kaplarda sıraya girdiğini söyleyen AP, bu tür mutfakların, 2.3 milyonluk nüfusa kalan tek gıda kaynağı haline geldiğini belirtti. Ancak abluka nedeniyle gıda tükendiği için onlarcası son günlerde kapandığı bildirildi. Ayrıca, yardım kuruluşlarının daha fazla kapanmanın yakın olduğunu söylediği kaydedildi.
İsrail, 2 Mart’tan bu yana Gazze’ye gıda, ilaç, yakıt ve diğer yardımların girişini engelliyor. Gerekçe olarak, Hamas’ın esirleri serbest bırakması ve silahsızlanması yönünde baskı kurma amacı gösteriliyor. Aynı zamanda Hamas ile yapılan ateşkesi bozarak Gazze genelinde bombardımana yeniden başladı ve büyük bölgeleri işgal etti. İnsan hakları grupları bu ablukayı “aç bırakma taktiği” ve potansiyel bir savaş suçu olarak nitelendirdi.
İsrail, yeni bir dağıtım mekanizması kurulana kadar yardımı başlatmayacak
AP’ye göre, İsrail, 19 aydır süren savaş boyunca BM ve bağımsız yardım kuruluşları tarafından yönetilen büyük çaplı yardım operasyonunu sona erdirerek, yardımı yeniden başlatmadan önce yeni bir sistem kurmak istiyor.
İsrail, Hamas’ın yardımları saptırdığını iddia ediyor ancak bu iddiaya dair herhangi bir kanıt sunmadı. BM, yardımların saptırılmasının ciddi bir boyutta olmadığını ve dağıtımın yakından izlendiğini söylüyor.
UNICEF sözcüsü James Elder, Cenevre’de yaptığı açıklamada, “İnsani yardım asla bir pazarlık aracı olarak kullanılmamalı,” dedi. “Basit bir alternatif var: Ablukayı kaldırın, yardımları içeri alın, hayatları kurtarın.”
ABD destekli “yeni sistem” geliyor
Huckabee, ABD destekli “yeni sistemin” detaylarının önümüzdeki günlerde açıklanacağını ve teslimatların “çok yakında” başlayacağını söyledi ancak tarih vermedi. Sistemin İsrail’den “bağımsız” olacağını ve İsrail ordusunun yalnızca “çevre güvenliğini” sağlayacağını ileri sürdü. Güvenliğin “özel şirketlere” emanet edileceği belirtildi.
Huckabee, sistemin “mükemmel” olmayacağını kabul etti: “Özellikle ilk günlerde kusurları olacak.”
“ABD destekli” yeni bir grup olan Gazze İnsani Vakfı (GİV), “İsrail’in taleplerine uygun şekilde” yardım dağıtımı yapmayı teklif etti. GİV, “Amerikan güvenlik şirketleri, eski hükümet yetkilileri, eski askerler ve insani yardım görevlilerinden” oluşuyor.
Teklifte, dört yardım merkezi kurulacağı ve her birinin özel güvenlikle korunacağı, her merkezin yaklaşık 300 bin kişiye hizmet vereceği, bu sayede Gazze nüfusunun yalnızca yarısına ulaşılabileceği belirtiliyor.
Yardım kuruluşlarından tepki: Bu sistem mevcut tarafsız yapıların yerini almamalı
MedGlobal adlı sağlık yardım kuruluşunun yöneticisi Joseph Belliveau, Cenevre’de GİV hakkında bilgi verilen toplantıda, yeni modelin tarafsız ve mevcut sistemin yerini alamayacağını ifade ettiklerini belirtti. Belliveau, “Bizim tek ihtiyacımız olan şey: çalışmamıza izin verilmesi. Abluka kaldırılsın,” dedi.
BM ise İsrail’in sunduğu planı insani ilkelere aykırı buluyor. BM Acil Yardım Ofisi, “BM, insanlık, tarafsızlık, bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine uymayan hiçbir plana katılmaz,” dedi.
UNICEF’ten Elder, GİV’in planının yardım malzemeleri üzerinde kontrolü “baskı aracı” olarak kullanmaya yönelik olduğunu söyledi.
Yardım çalışanları, bu sistemin Filistinlileri yardım merkezlerine “taşınmaya” zorlayacağını, bu durumun büyük bir “zorunlu yerinden edilme” süreci başlatacağını belirtti. Özellikle kuzey Gazze’de hiçbir merkezin yer almayacağı düşünülüyor.
Elder, planın politik ve askeri amaçlarla “zorla göçü” derinleştireceğini ve yaşlı, çocuk ve hasta gibi en kırılgan grupların bu merkezlere ulaşamayacağını söyledi.
Geçen ay Gazze’de faaliyet gösteren 20 yardım kuruluşu, bu planın Filistinlileri “fiili toplama kampı koşullarında” yaşamaya zorlayacağını bildirmişti.
İsrail’in ayrıca, yardım alacak kişileri önceden incelemek istediğini BM yetkilileri bildirdi. Bu durumun, yardımların siyasi ya da askeri gerekçelerle engellenmesi endişesi doğurduğu belirtiliyor. Ancak GİV planı, yardımın “ihtiyaca göre” dağıtılacağını iddia ediyor.
Elder, insanların militarize bölgelere giderken hayatlarını tehlikeye atacaklarını ve daha fazla çocuğun yaralanma ya da ölüm riskiyle karşı karşıya kalacağını söyledi.
BM: Yeni sistem ihtiyaçlara cevap veremez
Yardım yetkililerine göre, yeni sistem ihtiyaç duyulan yardım miktarını sağlayamayacak. BM’nin Filistinli mültecilere yönelik ana kuruluşu olan UNRWA’nın liderliğindeki mevcut sistem, yüzlerce noktadan yardım dağıtıyor.
İsrail geçen yıl, UNRWA’yı Hamas ile ilişkili personel barındırmakla suçlayarak yasaklamıştı. UNRWA, iddiaların doğrulanması hâlinde personeli hızla görevden aldığını ve İsrail’in elinde kanıt olmadığını söylüyor.
UNRWA sözcüsü Juliette Touma, “Bizim erişimimiz en geniş olanıdır ve UNRWA olmadan bir yardım operasyonu düşünmek çok çok zordur,” dedi.
Oxfam bölgesel insani yardım koordinatörü Ruth James ise yardımın herkese ulaşabilmesi için büyük ve güvenilir ağların gerektiğini vurguladı: “Bu zaman ve uzmanlık gerektirir. Böylesine hızlı getirilen, insani deneyimi ve toplulukların güvenini taşımayan herhangi bir sistem bunu başaramaz.”
Huckabee, BM ve yardım gruplarını yeni mekanizmaya katılmaya çağırdı
BM İnsani Yardım Ofisi sözcüsü Jens Laerke, İsrailli yetkililerle yapılan birçok görüşmede BM’nin kaygılarının giderilmediğini ve yardım hırsızlığının “abartıldığını” söyledi.
Laerke, “Asıl sorun, her gün Gazze’ye girmesi gereken yüzlerce yardım kamyonunun engellenmesidir. Bu insani krizin kökenidir.” dedi.
