İran’ın el-Udeyd Hava Üssü’ne yönelik dünkü saldırısının ardından, ABD’nin İsrail'e baskısı sonucu 12 gündür süren savaş durduruldu. Tel Aviv yönetimi, İran'ın bugünkü büyük çaplı yıkıma yol açan Bi'ir Seba saldırısına rağmen, misilleme planlarını gözden geçirmek zorunda kaldı ve saldırıyı yalnızca Tahran yakınlarındaki sembolik bir radar hedefiyle sınırlamakla yetindi.
YDH- Axios muhabiri İsrailli gazeteci Barak Ravid'in, İsrail ve ABD'li yetkililerin açıklamalarına dayandırdığı haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın baskısı sonucu İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İran’ın varsayılan ateşkesi ihlal ettiği gerekçesiyle planlanan misilleme saldırısını iptal etti.
Gelişme, ABD’nin arabuluculuğuyla sağlanan ancak kırılgan olan ateşkesin yürürlüğe girmesinden sadece saatler sonra yaşandı. İsrail’in Tahran’ı hedef almayı planladığı saldırı, İran’ın sert karşılık vermesiyle ateşkesi tamamen çökertme riski taşıyordu.
İsrail ordusu Salı günü, ateşkes yürürlüğe girdikten sonra İran'ın İsrail'e füze fırlattığını açıkladı ancak Barak Ravid'e göre, İranlılar bunu yalanladı.
İsrail Savaş Bakanı Israel Katz, İran'ın ateşkes ihlaline misilleme yapmak için İsrail ordusuna emir verdiğini söyledi. Trump, İsrail savaş uçakları İran'a doğru yola çıkarken Avrupa'daki NATO zirvesine gitmek üzere yola çıktı. Marine One'a binerken, ''gözle görülür şekilde sinirli olan Trump, gazetecilere ateşkes ihlali nedeniyle hem İran'dan hem de İsrail'den memnun olmadığını'' söyledi ve devam etti:
“12 saatlik ateşkes dediğimde, ilk saatte dışarı çıkıp elinizdeki her şeyi onların üzerine yağdırmazsınız. İsrail'in bu sabah İran tarafından belki de yanlışlıkla atılan bir roket yüzünden harekete geçmesinden memnun değilim. O kadar uzun süredir ve o kadar şiddetli bir şekilde savaşan iki ülke var ki, ne halt ettiklerini bilmiyorlar.’’
Gazetecilere konuşmasının ardından Trump, Truth Social hesabına bir mesaj yayınlayarak İsrail'e İran'a misilleme yapmamasını söyledi:
‘’İSRAİL. O BOMBALARI ATMAYIN. EĞER ATARSANIZ, BU BÜYÜK BİR İHLAL OLUR. PİLOTLARINIZI HEMEN EVLERİNE GETİRİN!”
Trump'ın gazetecilere yaptığı açıklamadan bir süre önce, İran'da savaşa komuta eden Hatemu'l Enbiya Karargâhı Komutanlığı, yaptığı açıklamada, İran'ın önceki uyarılarını hatırlatarak, “Silahlı kuvvetlerimiz, hiçbir saldırıyı karşılıksız bırakmayacak; İsrail ağır bir bedel ödeyecek,” ifadelerini kullandı.
Trump, Air Force One Maryland'dan ayrılmadan önce Netanyahu ile konuştu ve işgal başbakanından İran'a saldırmamasını istedi.
Üst düzey bir İsrailli yetkili, Netanyahu'nun Trump'a saldırıyı tamamen iptal edemeyeceğini ve İran'ın ateşkes ihlaline bir şekilde yanıt verilmesi gerektiğini söylediğini belirtti.
İsrailli yetkili, “Sonunda, saldırının önemli ölçüde azaltılmasına, çok sayıda hedefe yönelik saldırının iptal edilmesine ve Tahran dışındaki tek bir radar sistemine saldırılmasına karar verildi” dedi.
Beyaz Saray'dan bir kaynak, Trump'ın öfkeli olduğunu ve İsrail'in saldırısına itirazlarını “olağanüstü sert ve doğrudan bir şekilde” Netanyahu'ya ilettiğini söyledi.
Kaynak, “Başkan Netanyahu'ya ateşkesi sürdürmek için ne yapılması gerektiğini söyledi. Başbakan durumun ciddiyetini ve Başkan Trump'ın ifade ettiği endişeleri anladı” dedi.
Netanyahu ile görüşmesinin ardından Trump, Truth Social'da tekrar bir paylaşım yaparak İsrail'i saldırılarını iptal etmeye ikna ettiğini söyledi.
Trump, “İSRAİL İran'a saldırmayacak. Tüm uçaklar geri dönüp evlerine gidecek ve İran'a dostça bir ‘Uçak Dalgası’ yapacak. Kimse zarar görmeyecek, ateşkes yürürlükte! Bu konuya gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederim!” diye yazdı.
Trump'ın savaşı sona erdirme çabaları, Fordo’ya saldırısından kısa bir süre sonra, Cumartesi günü ciddi bir şekilde başladı.
Beyaz Saray yetkilisine göre, başkan, elçi Steve Witkoff'a İranlılara savaşı sona erdirmek için bir anlaşma müzakere etme arzusunu iletmesini talimat verdi.
Doğrudan bilgi sahibi bir kaynak, İran'ın başlangıçta müzakereye girmeyi reddettiğini ve ABD hedeflerine saldırarak intikamını aldıktan sonra diplomasiye mümkün olacağını söylediğini belirtti.
Axios’un iddiasına göre, bir Beyaz Saray yetkilisi, ‘’İran'ın Pazartesi günü Katar'daki el-Udeyd Hava Üssü'ne füze saldırısı düzenlemeden önce, Katar aracılığıyla ABD'ye ne zaman ve hangi hedefleri vuracaklarını bildiren mesajlar gönderdiğini’’ söyledi.
Beyaz Saray, yine Katar aracılığıyla, ABD'nin İran saldırısına misilleme yapmayacağını ve müzakereleri yeniden başlatmaya hazır olduğunu yineleyerek yanıt verdi.
Beyaz Saray yetkilisi, Pazartesi akşamı İran'ın el-Udeyd’e yönelik saldırısının sona erdiği anlaşılınca Trump'ın Netanyahu'yu arayarak savaşın sona ermesini istediğini söylediğini belirtti.
Netanyahu halihazırda birkaç gündür Washington yönetiminden talep ettiği ateşkese erişti ve İran füze saldırılarını durdurduğu sürece İsrail'in başka saldırı düzenlemeyeceğini söyledi.
Trump Katar emiri ile görüştü ve Başkan Yardımcısı Vance Katar başbakanı ile görüştü, başbakan da mesajı İran'a iletti ve ateşkesin şartlarını — ateşkesin başlayacağı zaman da dahil olmak üzere — kesinleştirdi.
Her şey kararlaştırıldığında Trump, Truth Social'da kendine özgü abartılı üslubuyla ateşkes ilan etti.
Bir Beyaz Saray yetkilisi, savaşı sona erdiren koşulları nihai olarak yaratanın ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yaptığı saldırı olduğunu savundu.
Aynı yetkili, “İsrailliler, Trump'ın kendilerinin yapamadığı bir şeyi yaptığı için minnettardı ve Trump onlardan durmalarını istediğinde hayır diyemediler” dedi.
Ravid, ‘’Önümüzdeki haftalarda ve aylarda Trump ve müttefiklerinin büyük bir zafer turu yapması bekleniyor — bu turda, Trump'ın uzun süredir arzuladığı Nobel Barış Ödülü için lobi faaliyetleri de yer alacaktır.’’ dedi.
