New York Times ve CNN, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırı sonrası yaptığı ‘tam yok oluş’ açıklamalarının istihbarat bulgularıyla çeliştiğini aktarıyor. İran'ın nükleer tesisleri yok edilmedi ve nükleer program yalnızca birkaç ay geriye itildi.
YDH- CNN’e göre, ABD ordusunun geçen hafta sonu İran’daki üç nükleer tesise yönelik saldırılarının, programın ana unsurlarını yok edemediği ve yalnızca birkaç aylık bir gecikmeye yol açtığı yönündeki ilk istihbarat değerlendirmesi, konuya brifing verilen dört kaynak tarafından paylaşıldı.
Tesislerdeki hasara ilişkin analiz sürerken ilk bulgular, ABD Başkanı Donald Trump ve Savunma Bakanı Pete Hegseth’in İran’ın nükleer kapasitesinin tamamen yok edildiği yönündeki açıklamalarıyla çelişiyor.
Her iki yetkili de, saldırıların İran'ın nükleer zenginleştirme tesislerini “tamamen ve tamamen yok ettiğini” iddia etmişti.
Değerlendirmeye aşina olan iki kişi, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokunun yok edilmediğini doğruladı.
Bu kişilerden biri, santrifüjlerin büyük ölçüde “sağlam” olduğunu belirtti.
Kaynak, ''İstihbarat değerlendirmesi, ABD'nin İran'ın nükleer programını en fazla birkaç ay geriye attığı yönünde” dedi.
Ayrıca İran'ın zenginleştirilmiş uranyum stokunun büyük bir kısmının, nükleer materyalin çok azını yok eden saldırılardan önce taşındığı belirtildi.
Kaynak, ‘’Bunlardan bir kısmı İran tarafından korunan gizli nükleer tesislere taşınmış olabilir.’’ dedi.
Değerlendirmeye aşina olan kaynaklara göre, ABD'nin B-2 bombardıman uçakları, Fordo Yakıt Zenginleştirme Tesisi ve Natanz Zenginleştirme Kompleksi olmak üzere iki nükleer tesise bir düzineden fazla bomba attı ancak bombalar tesislerin santrifüjlerini ve yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumu yok etmedi.
Aynı kaynaklar, ABD yetkililerinin İran'ın saldırıda hedef alınmayan ve halen faaliyette olan gizli nükleer tesisleri de bulundurduğuna inandığını aktardı.
New York Times ise yetkililerden şunu aktardı:
‘’İstihbarat, Başkan Trump'ın İran'ın nükleer tesislerini yok etme açıklamasının abartılı olduğunu gösteriyor. İran'ın uranyum stokunun büyük kısmı saldırılardan önce taşınmıştı ve bu da çok az nükleer materyali yok etti.’’
Beyaz Saray basın sekreteri Karoline Leavitt CNN'e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
‘’Bu iddia edilen değerlendirme tamamen yanlıştır ve ‘çok gizli’ olarak sınıflandırılmış olmasına rağmen, istihbarat topluluğundaki isimsiz, düşük seviyeli bir başarısız kişi tarafından CNN'e sızdırılmıştır. Bu iddia edilen değerlendirmenin sızdırılması, Başkan Trump'ı küçük düşürmek ve İran'ın nükleer programını yok etmek için mükemmel bir şekilde yürütülen görevi gerçekleştiren cesur savaş pilotlarını itibarsızlaştırmak için açık bir girişimdir. On dört adet 30 bin poundluk bombayı hedeflerine kusursuz bir şekilde attığınızda ne olacağı herkes tarafından bilinir: tam bir yok oluş.’’
Saldırı bölgelerinin ticari uydu görüntülerini yakından inceleyen silah uzmanı ve Middlebury Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü profesörü Jeffrey Lewis, saldırıların İran'ın nükleer programını sona erdirmiş gibi görünmediği değerlendirmesine katıldığını belirtti.
Lewis, Trump'ın Pazartesi günü açıkladığı İsrail ile İran arasındaki ateşkes anlaşmasına atıfta bulunarak, “Ateşkes, İsrail veya ABD'nin Natanz, İsfahan ve Parçin yakınlarındaki birkaç önemli yeraltı nükleer tesisini imha edemeden gerçekleşti. Bu tesisler, İran'ın nükleer programının hızlı bir şekilde yeniden yapılandırılması için temel oluşturabilir.” dedi.
Zaten ABD'nin Massive Ordnance Penetrators olarak bilinen sığınak delici bombalarının, İran'ın yeraltında derinlere gömülü olan, özellikle de İran'ın en büyük nükleer araştırma kompleksi olan Fordo ve İsfahan'daki yüksek güvenlikli nükleer tesislerini tamamen yok edip edemeyeceği konusunda uzun süredir sorular vardı.
Trump’ın eski başdanışmanı Steve Bannon da, “askeri hamlenin geri tepebileceği” uyarısında bulunmuştu.
Bannon, Trump’a İsrail istihbaratına güvenilmemesi, bombanın işe yaramama ihtimali ve özellikle Irak’taki 2 bin 500 ABD askerinin risk altında olduğu mesajlarını iletmişti.
CNN ve New York Times’ın ABD istihbaratına dayanan değerlendirmelerinin ardından bir kaynak şu yorumda bulundu:
“ABD, yalnızca Fordo tesisini ya da mevcut %60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunu imha etmekte başarısız olmakla kalmadı, aynı zamanda santrifüjlere dahi zarar veremedi. Bu, son derece kritik bir gelişme! Bu durum, İran’ın isterse mevcut stokunu yalnızca birkaç hafta içinde %90’a — yani silah seviyesine — çıkarabilecek kapasitede olduğunu gösteriyor.”
