ABD'nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, Ermenistan ile Azerbaycan arasında uzun süredir durma noktasında olan diplomatik müzakereleri ilerletmek amacıyla, tartışmalı Zengezur Koridoru'nun yönetimini özel bir Amerikan şirketinin devralmasını teklif ettiklerini açıkladı.
YDH - ABD'nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, uzun süredir durma noktasında olan diplomatik müzakereleri ilerletmek amacıyla Washington'un, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki planlanan ulaşım koridorunu devralmayı teklif ettiğini duyurdu.
Barrack, New York'ta düzenlediği baısn toplantısında, özel bir Amerikan şirketinin koridoru yönetebileceğini belirtti.
Ermenistan ve Azerbaycan, mart ayında bir barış anlaşması taslağı üzerinde uzlaşıya varmış olsalar da Bakü, anlaşmayı resmen imzalamadan önce Erivan'ın anayasasından Azerbaycan topraklarına yapılan atıfları kaldırması gibi pek çok ek koşulda ısrar ediyor.
Anlaşmazlığın merkezindeki koridor
Müzakerelerdeki temel anlaşmazlık konularından biri, Azerbaycan'ı Ermenistan toprakları üzerinden eksklavı Nahçıvan'a bağlayacak olan sözde Zengezur Koridoru olmaya devam ediyor.
Ermenistan, Syunik olarak bilinen egemen toprakları üzerinde yayılmacı çağrışımları olduğunu savunarak "Zengezur Koridoru" terimini kullanmayı reddediyor.
Azerbaycan ise Erivan'a engelsiz erişimi garanti etme konusunda güvenilemeyeceği endişesiyle koridorun tamamen Ermenistan'ın kontrolü altına alınmaması gerektiğini savunuyor. Ermenistan da güzergâhın kontrolünü herhangi bir üçüncü tarafa devretmeye kesin bir dille karşı çıkıyor.
32 kilometre uzunluğundaki koridor, iki ülke arasında kalıcı bir barışın önünde ciddi bir engel hâline geldi.
Barrack, basın mensuplarına yaptığı açıklamada, "32 kilometrelik bir yol için tartışıyorlar ama bu önemsiz bir mesele değil. On yıldır sürüyor. Bu yüzden Amerika devreye girip, 'Tamam, biz devralırız. 32 kilometrelik yolu bize yüz yıllık bir kira sözleşmesiyle verin, hepiniz paylaşın' diyor," ifadelerini kullandı.
Fikir ilk olarak Türkiye'den çıktı
Barrack'ın bu sözleri, Trump yönetiminin koridoru tarafsız bir garantör olarak hizmet verecek özel bir Amerikalı ticari işletmeci aracılığıyla yönetme teklifinde bulunduğuna dair ilk resmi teyit oldu.
Carnegie Endowment düşünce kuruluşu tarafından yayımlanan yakın tarihli bir raporda, planın daha önceki bir Avrupa Birliği teklifine dayandığı ve bir Amerikan lojistik firmasının güzergâh boyunca kargo geçişini yönetip denetleyerek verileri tüm taraflarla şeffaf bir şekilde paylaşacağı belirtildi.
Raporda, teklifin Bakü'nün uzun vadeli güvenlik garantisi talebini karşılarken Erivan'ın koridor üzerindeki egemenliğini korumayı amaçladığı ve Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgelerindeki uluslararası denetim emsallerinden yararlandığı kaydedildi.
Müzakerelere aşina bir bölgesel kaynak, Middle East Eye'a verdiği demeçte, koridoru hem Ermenistan hem de Azerbaycan tarafından onaylanmış özel bir şirketin yönetmesi fikrini ilk olarak Türkiye'nin ortaya attığını söyledi.
Kaynak, "Ancak Ermeni tarafı, şirketin koridorun Nahçıvan tarafında da çalışmasını talep etti ki bu Bakü için kabul edilemezdi," diye ekledi.
Türkiye'nin normalleşme süreci barışa bağlı
Türkiye'nin Ermenistan ile kendi normalleşme süreci, Azerbaycan ve Ermenistan arasında bir barış anlaşması imzalanması ihtimaline bağlı.
Türk yetkililer, Ermenistan'ı, Türkiye'yi doğrudan Orta Asya'ya bağlayacak olan Orta Koridor'da hayati bir bağlantı olarak görüyor.
Türkiye'den şirketler de Ermenistan içindeki muhtemel altyapı projelerine katılmaya istekli.
Bakü'nün itirazlarına rağmen, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen ay Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı ağırlamış ve bu, bir Ermeni liderin Türkiye'ye yaptığı ilk resmi ziyaret olmuştu.
