Güney Sudan ile İsrail arasında yapılan son görüşmelerin, Gazze’den Filistinlilerin Güney Sudan’a tehcir edilmesi tartışmalarını daha resmi bir aşamaya taşıdığı bildirildi.
YDH- The Media Line’da yer alan haber göre, diplomatik ve politik çevrelerde sessizce dolaşan bir fikir, artık ilerleme kaydediyor gibi görünüyor.
Güney Sudan Dışişleri Bakanı Semaya Kumba’nın pazartesi günü İsrail’i ziyaret ettiği ve üst düzey İsrailli yetkililerle görüştüğü bildirildi. Aynı zamanda, İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Sharren Haskel’in Juba’ya “diplomatik” bir ziyarette bulunduğu belirtildi.
The Media Line’a konuşan kaynaklar, bu görüşmelerin, Filistinlilerin Gazze’den Güney Sudan’a olası nakledilmesi konusundaki tartışmaları “daha resmi bir boyuta” taşıdığını aktardı.
Görüşmelerin, Gazze’deki savaşın ikinci yılına yaklaşırken gerçekleştiği ifade edildi. Çatışmanın Ekim 2023’te başlamasının ardından, İsrail saldırılarının bölgenin büyük bir kısmını yerle bir ettiği, mahallelerin dümdüz olduğu, altyapının felç olduğu ve ekonominin harap olduğu bildirildi.
Analist Halil Şikaki’nin yaptığı son anketin, “yerinden edilmenin” boyutunu gözler önüne serdiği belirtildi. Gazzelilerin yarısından fazlasının fırsat verilirse göç edecekleri ve evleri yıkılanlar arasında bu oranın daha yüksek olduğu iddia edildi.
Güney Sudan gibi ülkelere taşınma önerilerinin aylardır tartışıldığı kaydedilirken, Moshe Dayan Merkezi’nin kıdemli araştırmacısı Dr. Harel Chorev, mevcut ortamın Hamas üzerinde yeni bir “siyasi ağırlık” oluşturduğunu öne sürdü. Chorev, “Mevcut bağlamda, bu aynı zamanda Hamas üzerinde bir baskı aracı olarak da kullanılıyor: Durumu istikrara kavuşturmaz, rehineleri serbest bırakmaz ve bir anlaşmaya varmazsanız, gelecek budur.” ifadelerini aktardı.
Güney Sudanlı insan hakları aktivisti ve Toplumsal İlerleme için Güçlendirme Örgütü’nün (CEM) İcra Direktörü Edmund Yakani, görüşmeleri “daha geniş kapsamlı jeopolitik manevralarla” ilişkilendirdiğini bildirdi.
Yakani, Güney Sudan’ın, BM Güvenlik Konseyi’nin Güney Sudan ile ilgili temsilcisi olan “ABD ile ilişkilerini onarmaya çalıştığını” belirtti.
Güney Sudanlı insan hakları aktivisti ve Toplumsal İlerleme için Güçlendirme Örgütü (CEM) İcra Direktörü Edmund Yakani, yürütülen görüşmeleri “daha geniş jeopolitik manevralarla” ilişkilendirdi.
Yakani, Güney Sudan’ın BM Güvenlik Konseyi’nde ülke dosyasının sorumlusu olan “ABD ile ilişkilerini onarmaya çalıştığını” belirtti. Yakani, Güney Sudan’ın BM silah ambargosu altında olduğunu ve üst düzey liderlerinin ABD, İngiltere ve AB yaptırımlarına tabi olduğunu kaydetti.
Yakani ayrıca, ülkenin kısa süre önce ABD’den sekiz sınır dışı edilen kişiyi kabul ettiğini, bunlardan birini Washington’a geri gönderdiğini ve ardından Dışişleri Bakanı’nın konuyu çözmek için ABD’ye gittiğini aktardı. Bu süreçte Başkan Trump’ın “Gazze’den Filistinlilerin kabul edilmesini teşvik ettiğini” ve bakanın, sonrasında İsrail’e bir ziyaret gerçekleştirdiğini ifade etti. Yakani, söz konusu ardışık süreçlerin dikkat çekici olduğunu belirtti.
Yakani, böyle bir hamlenin “Washington’ın gözüne girmeyi” hedefleyebileceğini bildirdi. Yakani, “Bu, özellikle Başkan Trump’ın Gazzelilerin yeniden yerleştirilmesi yönündeki çağrısının ardından, hükümetimizin ABD’nin gözüne girmesinin bir yolu olarak görülebilir. Güney Sudan kendini bu planın bir parçası olarak konumlandırırsa, Washington ile pazarlık gücümüzü artırabilir.” ifadelerini kullandı.
Yakani, Filistinlileri “ağırlamanın” Güney Sudan’ın uluslararası alanda tanınırlığını artırabileceğini belirterek, “Bu, Güney Sudan’ı küresel düzeyde, sadece İsrail ile değil, aynı zamanda ABD ve diğer ülkelerle de tartışmaların merkezine oturtacaktır. Sudan’daki savaş uluslararası alanda unutuldu ve Güney Sudan, Filistinlileri kabul ederek yeniden diplomatik ilgi odağı haline gelebilir.” dedi.
Yakani, insanların “müzakere malzemesi” olarak görülmemesi gerektiği konusunda uyarıda bulundu ve siyasi çelişkilerin önemine dikkat çekti.
Yakani, “Kendi kaderimizi tayin hakkımızı reddeden Kuzey Sudan’dan bağımsızlık için savaştık. Şimdi İsrail’le Filistinlilerin ulusal iradelerini reddedecek şekilde hareket edersek, bu kendi tarihimizle çelişir. Filistin meselesine bu şekilde bulaşmamalıyız.” ifadelerini kullandı.
Yakani, iç istikrarsızlığın tehcir edilen Filistinlileri de tehlikeye atabileceğini belirtti. Yakani, “İsrail açısından öncelik, Gazze topraklarına erişim sağlamak. Bizim bakış açımıza göre ciddi insani ve güvenlik sorunları var. Buradaki her toprak parçasının genellikle etnik kökene bağlı bir sahibi var. Sahipsiz toprak yok. Filistinlileri buraya getirmek, onları siyasi şiddete ve etnik hedef göstermeye maruz bırakabilir. Geçiş sürecimiz kırılgan ve Güney Sudan vatandaşları bile tam devlet korumasından yoksun. Arap ve İslam karşıtı duygular güçlü ve bu durum Filistinlileri olumsuz etkileyebilir. Bu duygular Kuzey ile tarihimize kök salmış durumda ve kolayca yok olmuyor.” dedi.
İsrail’in Güney Sudan ile bağlarının bağımsızlık mücadelesine kadar uzandığı bildirildi. Chorev, “Bir iş birliği geçmişi var ve bu, İsrail’e geçmişteki desteğin bir karşılığı olarak görülebilir. İsrail, Güney Sudan’ı diplomatik erişiminin sınırlı olduğu bir bölgedeki az sayıdaki dost devletten biri olarak görüyor ve bu da ilişkiyi stratejik açıdan değerli kılıyor.” ifadelerini aktardı.
Yakani, “İsrail’in yardımlarının yalnızca siyasetle sınırlı olmadığını” belirterek, “Emekli İsrailli albaylar güçlerimizi eğitti ve Kuzey ile savaş sırasında insansız hava araçlarının tedarik edildiğine dair haberler vardı. Bu bağlar artık önemli; hükümetimizin İsrail’in önerilerine açık olmasının sebeplerinden biri de bu. Ayrıca, siyasi tutumların şekillenmesinde rol oynayan İsrail’i aktif olarak destekleyen Hristiyan Siyonist gruplar da burada.” dedi.
Chorev, “kitlesel göçün” tarihsel olarak savaş dönemlerinde şaşırtıcı olmadığını iddia etti. Yakani ise planın ilerlemesi hâlinde Doğu Afrika Topluluğu, IGAD ve Afrika Birliği gibi kurumlar ile diğer devletlerden eleştiriler gelebileceğini aktardı.
