Avrupa merkezli ortak araştırma, İsrailli savunma devi Elbit Systems’i NATO ihaleleri odağındaki geniş yolsuzluk soruşturmasıyla ilişkilendirerek, askıya alınan sözleşmeler ve uluslararası gözaltılarla derinleşen tartışmaların merkezine taşıdı.
YDH- Avrupa medyası tarafından yürütülen ortak araştırmaya göre, İsrail’in en büyük savunma şirketlerinden Elbit Systems, NATO Tedarik Ajansı (NSPA) içindeki büyük bir yolsuzluk dosyasıyla bağlantılı biçimde ihalelerden men edilmiş olabileceği iddialarıyla gündeme geldi.
Araştırma, Follow the Money ile La Lettre, Le Soir ve Knack tarafından ortaklaşa hazırlandı.
Soruşturma kapsamında, NSPA’nın mevcut ve eski bazı çalışanlarının, milyonlarca avroyu bulan savunma anlaşmalarının şirketlere yönlendirilmesi karşılığında rüşvet aldığı şüphesi üzerinde duruluyor.
Elde edilen belgelere göre, Elbit Systems ve bağlı kuruluşlarından Orion Advanced Systems’in bazı faaliyetleri 31 Temmuz itibarıyla askıya alındı. Bu çerçevede mühimmat tedariki, uçak koruma sistemleri ve askeri patlayıcı alımlarını kapsayan belirli sözleşmelerin durdurulduğu belirtiliyor.
Dosyanın merkezindeki isimlerden birinin, uluslararası arama listesinde yer alan İtalyan vatandaşı Elio E. olduğu aktarılıyor.
Rüşvet almak ve suç örgütü üyeliğiyle suçlanan Elio E.’nin, ABD, Litvanya ve Yunanistan’da çeşitli savunma danışmanlık şirketlerinin sahibi ya da yöneticisi olarak faaliyet yürüttüğü kaydediliyor.
Resmî kaynaklarda Elbit Systems ile doğrudan bir bağ kurulmuş olmasa da, dava çevresine yakın kaynaklar Elio E.’nin şirket adına danışmanlık yaptığına işaret ediyor.
Araştırma raporunda, Elbit Systems hakkında doğrudan açılmış bir soruşturma bulunmadığının altı çiziliyor. Şirket kaynakları iddiaları reddederek, yolsuzlukla ya da sözleşmelerin askıya alınmasıyla ilişkilendirilebilecek herhangi bir rolleri olmadığını savunuyor.
Elbit, NATO veya NSPA tarafından yürütülen hiçbir programının askıya alınmadığını ya da iptal edilmediğini de vurguluyor.
Öte yandan, Mayıs 2025’te eski bir Belçika Savunma Bakanlığı yetkilisi ile eski bir NSPA çalışanının tutuklandığı bildirildi.
Aynı dönemde, Türk kökenli eski bir NSPA çalışanı ile Türkiye merkezli savunma şirketi Arca’nın yönetici kadrosundan bir ismin Belçika’da gözaltına alındığı açıklandı.
İlk aşamada NATO ihalelerindeki yolsuzluk soruşturması kapsamında bu kişilerin ABD’ye iadesinin planlandığı, ancak ABD’deki soruşturmanın Temmuz ayında ani şekilde durdurulmasıyla birlikte iade süresinin dolduğu ve şüphelilerin serbest bırakıldığı ifade ediliyor.
Analistler, gazeteciler ve bağımsız hukuk çevreleri, küresel ölçekte İsrailli savunma şirketlerine yönelik artan inceleme ve odağın temelinde Gazze’deki rejimin eylemlerine karşı yükselen tepkilerin bulunduğunu değerlendiriyor.
Bazı çevrelere göre bu süreç, Elbit Systems de dahil olmak üzere İsrailli savunma firmalarının işgal altındaki bölgelerde yürütülen operasyonların organize edilmesi ve sürdürülmesinde önemli roller üstlendiğine yönelik kaygılarla da örtüşüyor.
