Knesset, Batı Şeria ve Ürdün Vadisi’nde idari, yargı ve hukuki egemenliğin genişletilmesini öngören önergeyi onayladı.
YDH- The Jerusalem Post’un aktardığına göre, Knesset çarşamba günü yaptığı uzun tartışmaların ardından “Batı Şeria ve Ürdün Vadisi’nde İsrail egemenliğinin uygulanmasını” destekleyen deklaratif bir karar kabul etti.
Oylama 71’e karşı 13 oyla “büyük farkla” geçti. Muhalefetteki “Evimiz İsrail” partisinden altı, “Birleşik Tevrat Yahudiliği” partisinden dört milletvekili evet oyu verdi. Birleşik Tevrat Yahudiliği, 14 Temmuz’da koalisyon ve hükümetten ayrılmıştı. Muhalefet partileri “Bir Gelecek Var” ve “Mavi-Beyaz” oylamaya katılmazken, Demokratlar, Birleşik Arap Listesi, Arap Yenilenme Hareketi ve İsrail Komünist Partisi karar aleyhine oy kullandı.
The Jerusalem Post’a göre, karar, Knesset gündeminde yer alan ancak operasyonel ya da yasal bir sonucu olmayan bir “tartışma” olarak tanımlandı.
Söz konusu kararın, Knesset İsrail Toprakları Grubu liderleri Simcha Rothman (Dini Siyonizm), Dan Illouz (Likud) ve Limor Son Har-Melech (Yahudi Gücü) tarafından önerildiği bildirildi. Metinde, İsrail Devleti’nin “Yahudi halkının anayurdu olan tüm İsrail Toprakları üzerinde doğal, tarihsel ve yasal hakka sahip olduğu” vurgulandı.
Knesset, İsrail hükümetine, Yahudi yerleşimlerinin bulunduğu Batı Şeria ve Ürdün Vadisi’nde kanun, yargı ve idari yetkilerin “hızlıca” genişletilmesini talep etti. Bu adımın “İsrail’in güvenliğini güçlendireceği ve Yahudi halkının anayurdunda barış ve güvenlik hakkını koruyacağı” iddia edildi. Kararda ayrıca “dünya genelindeki dostlara Yahudi halkının bu topraklardaki yasal hakkını destekleme çağrısı” yapıldı.
Kararın önsözünde “Batı Şeria ve Ürdün Vadisi’nin Yahudi halkının tarihsel, kültürel ve ruhani anavatanının ayrılmaz parçası” olduğu, bu topraklarda “atalar ve peygamberlerin yaşadığı ve faaliyet gösterdiği” öne sürüldü. El-Halil, Nablus, Şilo (Batı Şeria'nın kuzeyindeki bir İsrail yerleşim yeri) ve Beyt El (Batı Şeria'nın kuzeyindeki bir İsrail yerleşim yeri) gibi şehirlerin “sadece tarihi değil yaşayan semboller” olduğu iddia edildi.
Önsözde, “egemenliğin Siyonizm’in ve Yahudi halkının anayurtlarına dönüş ulusal vizyonunun ayrılmaz parçası olduğu”; 7 Ekim 2023 Aksa Tufanı Operasyonu’nun “Filistin devleti kurulmasının İsrail ve bölge için varoluşsal tehdit oluşturduğunu gösterdiği” öne sürüldü.
The Jerusalem Post’a göre, 18 Temmuz 2024’te Knesset, Ürdün Nehri’nin batısında Filistin devletinin kurulmasına karşı olduğunu ilan ederek bunun “İsrail ve vatandaşları için tehlike, çatışmanın devamı ve bölgesel istikrarsızlık yaratacağını” belirtmiş ve böylece Filistin devletini gündemden çıkarmıştı.
Kararı sunan Rothman, geçen yıl Knesset’in İsrail ile Akdeniz arasındaki topraklarda Filistin devleti kurulmasını “net şekilde” reddettiğini belirtti. Oslo Anlaşmaları ve diğer diplomatik girişimlerle “İsrail’i hedef alan planların uluslararası toplum ve İsrail’i yanıltmaya çalıştığını” söyledi. Rothman, “Knesset’in bu fikri net ve kararlı bir şekilde ulusal ve küresel gündemden kaldırdığını” ifade etti.
Rothman, kararın yalnızca deklaratif olmasına rağmen “önemli bir anlam taşıdığını, İsrail ile kırılmaz bağlarını ve Siyonizm vizyonunu yansıttığını, hükümeti hızlı hareket etmeye çağırdığını” belirtti.
Knesset’in ilk kez Batı Şeria üzerinde egemenlik uygulanmasını resmi olarak desteklediğini söyleyen Dan Illouz ise bu toprakların “ataların anavatanının kalbi” olduğunu iddia etti.
Muhalefet lideri Yair Lapid, oylamanın hukuki anlamı olmayan prosedürel bir hamle olduğunu ve Başbakan Netanyahu’nun savaş koşullarında Dışişleri ve Savunma Komitesi başkanını görevden almasının gerçek gündemi gizlemeye yönelik bir girişim olduğunu söyledi.
İsrail'in 1967 Altı Gün Savaşı'nda işgal ettiği Filistin topraklarının hukuki statüsü, uluslararası hukuk ile “İsrail iç hukuku” arasında derin çelişkiler barındırıyor. İsrail yasalarına göre, Ürdün'den ele geçirilen Doğu Kudüs dışındaki Batı Şeria ve Ürdün Vadisi toprakları "geçici işgal altındaki bölge" statüsünde tanımlanıyor. Bu bölgelerin fiili yöneticisi İsrail ordusunun Merkez Komutanlığı’dır.
1990'lardaki Oslo Anlaşmaları ile Batı Şeria üç idari bölgeye ayrıldı: A Bölgesi (%18) Filistin Yönetimi'nin tam kontrolünde, B Bölgesi (%22) Filistin sivil yönetimi ve İsrail güvenlik denetimi altında, C Bölgesi (%60) ise İsrail'in tam kontrolünde. Batı Şeria'daki yaklaşık 500 bin İsrailli yerleşimcinin %80'inden fazlası, İsrail'in egemen olduğu C Bölgesi'nde yaşıyor.
İsrail hükümeti, yerleşimlerin "devlet toprağı" üzerine gönüllü yerleşimle kurulduğunu ve bölgenin "uluslararası alanda tanınmış egemeni bulunmadığını" iddia ediyor. Buna karşın Uluslararası Adalet Divanı, 2024'te yayımladığı görüşte İsrail'in Batı Şeria'daki varlığının "artık geçici olmadığını" vurgulayarak, yerleşimleri 4. Cenevre Sözleşmesi'nin 49. Maddesi (işgal topraklarına nüfus transferi yasağı) ihlali olarak nitelendirdi.
.
