İsrailli analist Ehud Yaari, İsrail ile Suriye’deki Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) arasında ortak düşmanlara karşı güvenlikten enerjiye, ticaret ve turizme kadar geniş kapsamlı iş birliği fırsatlarının ortaya çıktığını ve bu potansiyelin stratejik dengeleri değiştirebileceğini belirtiyor.
YDH- Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü üyesi, İsrailli gazeteci ve siyasi analist Ehud Yaari, İsrail ile Suriye'deki Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünün birçok ortak düşmanı ve çıkarı bulunduğunu belirterek bu zemin üzerinde ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Yaari, “Burada pek çok ulaşılabilir fırsat var ve biz bu fırsatları değerlendirmeliyiz” diyerek, İsrail-HTŞ ilişkilerinde yeni iş birliği alanlarının önemine dikkat çekti.
Yaari, Colani liderliğindeki örgüt ile İsrail arasında Şam’a girmesinden kısa süre sonra doğrudan iletişimin başladığını ve bunun sahadaki gizli istihbarat görüşmelerinden farklı olarak üst düzeyde gerçekleştiğini aktardı.
İsrail tarafında, özellikle istihbarat çevrelerinde Colani'ye yönelik algının önemli ölçüde değiştiğine dikkat çeken Yaari, 1974’te imzalanan kuvvetlerin ayrılması anlaşmasının yeni koşullara göre güncellenebileceğini ve İsrail ile HTŞ arasında organize edilecek güvenlik düzenlemelerinin çatışmasızlık ortamı yaratabileceğini ifade etti.
Ortak çıkarlar kapsamında İran ve Hizbullah’ın güney Suriye ve çevresinde yeniden yerleşmesini engellemenin kritik olduğunu belirten Yaari, bu konuda iş birliğinin kısmen başladığını düşündüğünü söyledi.
İran’ın Suriye’deki kayıplarının Hizbullah’ı Lübnan’da izole ettiğini ve sınır güvenliğinin İsrail, Lübnan, HTŞ ve ABD tarafından birlikte gözetilmesinin önemine işaret etti.
Ürdün-Suriye sınırındaki iş birliğinin ise hem İsrail, hem ABD askerlerini hem de HTŞ'yi ilgilendirdiğini, bu bağlamda Ürdün ile İsrail arasındaki güçlü iş birliği modeline Suriye’nin de katılabileceğini belirtti.
Yaari, doğalgaz alanında ise İsrail’in Doğu Akdeniz gaz sahalarından Suriye’ye doğrudan gaz sağlanabileceğini, mevcut boru hatlarının Ürdün üzerinden Suriye’ye bağlandığını ve Katar’ın araya girmesine gerek olmadığını söyledi.
Ayrıca, Suriye’nin yeniden inşasında birçok aktörün finansman desteğine istekli olduğunu, İsrail gazının Şam’da elektrik sağladığı bir günün mümkün ve çok da karmaşık olmadığını vurguladı.
Yaari, barış anlaşması veya İbrahim Anlaşmaları olmadan İsrail ile HTŞ arasında ihracat, ticaret ve turizm gibi alanlarda da iş birliği yapılabileceğini ifade etti.
Ayrıca, yabancı turistlerin İsrail’den Suriye’ye geçip tekrar dönmesinin, iki ülkenin hava sahalarının karşılıklı kullanımı gibi uygulamaların mümkün olduğunu belirtti.
