Bağdat’ta gerçekleşen sürpriz İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani ziyareti, Irak’ta devlet otoritesi ile silahlı gruplar arasındaki gerilimi, ABD’nin artan baskılarını ve yaklaşan seçimler öncesi İran’ın denge arayışını yeniden gündeme taşıdı. Ziyaret, hem Washington’a verilen mesajlar hem de Tahran’ın iç istikrarı koruma çabaları açısından kritik görülüyor.
YDH- İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani, sürpriz bir ziyaretle Bağdat’a giderek Koordinasyon Çerçevesi’nin önde gelen liderleri ve bazı silahlı grupların temsilcileriyle 10 saat süren görüşmeler yaptı.
Ziyaret, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin silahların yalnızca devletin tekelinde olması gerektiğini vurguladığı ve resmi kurumlar dışındaki silahlı varlıkların gerekçelerine son verileceğini açıkladığı bir döneme denk geldi.
Aynı zamanda, ABD’nin özellikle Ketaib Hizbullah’a yönelik baskılarını artırdığı ve örtülü tehditlerini sıklaştırdığı bir süreçte gerçekleşti.
Bilgi sahibi kaynaklara göre Kaani, Başbakan ile görüşmesinden önce Nuri el-Maliki, Hadi el-Amiri, Ammar el-Hakim ve Humam Hamudi gibi Koordinasyon Çerçevesi’nin önde gelen isimleriyle ayrı ayrı buluştu; ayrıca bazı silahlı grupların liderleriyle özel görüşmeler gerçekleştirdi.
Kaynaklar, ziyaretin uyarı tonu taşıdığını belirterek Kaani’nin gruplara itidalli davranmaları, Irak’ın güvenliğini tehdit edecek veya dış ilişkilerini zedeleyecek adımlardan kaçınmaları çağrısında bulunduğunu aktardı.
Bu bağlamda, Bağdat’ın güneyindeki Dora’da Tarım Bakanlığı’nda yaşanan silahlı çatışmaya dikkat çekilerek, Ketaib Hizbullah liderliği arasında disiplinsiz operasyonlar nedeniyle ciddi anlaşmazlıklar yaşandığı ifade edildi. Önde gelen bazı komutanların, örgütün ulusal ve direnişçi imajını zedeleyen iç çatışmalara karşı çıktığı kaydedildi.
Başbakan es-Sudani, Associated Press’e verdiği röportajda, silahlı grupların Tahran ile Tel Aviv arasındaki son gerginlik sırasında İsrail ve Amerikan hedeflerine yönelik saldırı girişimlerinde bulunduğunu, ancak hükümetin hassas istihbarat ve güvenlik operasyonlarıyla bu girişimleri 29 kez engellediğini söyledi.
Uluslararası Koalisyon güçlerinin çekilmesinin, ülke dışında faaliyet gösteren herhangi bir silahlı grup için öne sürülen gerekçeleri ortadan kaldıracağını savundu.
Bu açıklamalar, Washington’ın Dora’daki çatışmada bir Federal Polis mensubu ve bir sivilin hayatını kaybetmesinin ardından Tahran’a yakın gruplara yönelik söylemini sertleştirdiği bir dönemde geldi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Morgan Bruce, ABD’nin Halk Seferberlik Güçleri çatısı altında faaliyet gösteren, terörist olarak tanımlananlar da dahil olmak üzere İran’a müttefik silahlı grupların rolünden derin kaygı duyduğunu belirterek, bu yapıların Irak’ın egemenliğini baltalayan yasadışı ve istikrarsızlaştırıcı faaliyetlerini sürdürdüğünü söyledi.
Kaani’nin ziyareti, yaklaşan parlamento seçimleri öncesinde, İran’ın Iraklı müttefiklerini siyasi kazanımlarını tehlikeye atacak bir tırmanıştan uzak tutma çabası olarak değerlendiriliyor.
Iraklı siyasi analist Ali Abdul Satar, es-Sudani’nin gruplarla ilişkilerini korurken devlet projesini baltalamalarına izin vermeden zorlu bir dönemi atlatmaya çalıştığını, son açıklamalarının ise hem Washington’a güvence verme hem de içeride devlet kurumları dışında silah bulunmadığını teyit etme amacını taşıyan çifte bir mesaj niteliğinde olduğunu ifade etti.
Satar’a göre bu ziyaret, Tahran’ı Bağdat karşısında zor durumda bırakan olayların ardından İran’ın durumu kontrol altına alma ve olası bir kaosu önleme isteğini yansıtıyor.
Iraklı güvenlik uzmanı Hasan el-Rubai ise hükümetin, başta ABD olmak üzere uluslararası aktörlerden, kontrolsüz silahlı grupların faaliyetlerini dizginleme yönünde artan baskı gördüğünü vurguladı.
Rubai, Dora saldırısının Bağdat’ı zor durumda bıraktığını ve grupların muhaliflerine onları devlet egemenliğini engellemekle suçlamak için yeni gerekçeler sunduğunu belirtti.
Ketaib Hizbullah içinde, yatıştırma ve siyasi koordinasyondan yana bir kanat ile, iç çatışma ya da hükümetle gerilim riskine rağmen sahadaki faaliyetleri sürdürmekten yana olan bir diğer kanat arasında açık bir ayrışma olduğunu söyleyen Rubai, Kaani’nin ziyaretinin gruplara içeride ya da bölgede kimsenin çıkarına olmayacak bir patlamayı önlemek için seçeneklerini yeniden değerlendirmeleri yönünde yumuşak bir uyarı niteliği taşıdığını ifade etti.
Daha fazlasını okuyun: Sudani: İsrail'e 29 saldırı girişimi engellendi
Daha fazlasını okuyun: Kudüs Gücü Komutanı Kaani’den Bağdat’a gizli ziyaret
